◄ خلأ اولویت‌بندی، بلای جان تکمیل شبکه ریلی
هم‌اکنون 37 پروژه ریلی جهت ساخت به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور سپرده شده است و ساخت و تکمیل آن به بیش از 120 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
گسترش و ارتقای زیرساخت‌های حمل و نقل ازجمله اولویت‌های کشورهای پیشرفته و درحال‌توسعه است. در این راستا حمل و نقل ریلی با توجه به مزایای عمده و چشمگیر در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای در رأس اولویت‌ها است. در کشور ما نیز مدت‌هاست لزوم پرداختن هر چه بیشتر به حمل و نقل ریلی مورد تأکید کارشناسان و مسئولان قرارگرفته است.
احداث زیرساخت راه‌آهن یکی از گران‌ترین زیرساخت‌های حمل و نقلی از جنبه هزینه تأسیس است، درنتیجه لازم است پیش از تصمیم‌گیری جهت صرف هزینه‌های کشور برای احداث خطوط ریلی، مسیرهای اولویت‌دار با استفاده از دانش کارشناسان و مطالعات آمایشی، اقتصادی و آینده‌پژوهانه شناسایی شوند. متأسفانه تاکنون مطالعات جامع درخور توجهی جهت تعیین اولویت‌های آینده حمل و نقل کشور، خصوصاً حمل و نقل ریلی صورت نگرفته است. خلأ چنین مطالعاتی که منجر به سندی موردپذیرش از سوی نهادهای ذی‌ربط قرار گیرد باعث شده تا تصمیم‌گیری درباره احداث خطوط، تحت تأثیر سلایق افراد قرارگرفته و حتی در برخی موارد وسیله‌ای جهت تبلیغات انتخاباتی شود.
هم‌اکنون 37 پروژه ریلی جهت ساخت به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور سپرده شده است و ساخت و تکمیل آن به بیش از 120 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. این در حالی است که اعتبار این شرکت در قانون بودجه 97 کمتر از 4 هزار میلیارد تومان بوده که این مبلغ نیز متعلق به کل زیرساخت‌های حمل‌ونقلی اعم از جاده و ریل و فرودگاه خواهدبود. درنتیجه شبکه ریلی که اولویت حمل و نقل کشور شناخته می‌شود سهمی ناچیز از بودجه داشته و پروژه‌های عمرانی ریلی، نیمه‌کاره و یا در فاز صفر باقی‌مانده‌اند. با این وجود مشاهده می‌شود پروژه‌های راهبردی و سودآور ریلی نیز همچنان معطل بودجه و سرمایه است در حالی که طرح‌های مورد دغدغه وزارت راه و شهرسازی در اولویت‌های دسته چندم برای کشور نیز قرار ندارند. با تعمق بیشتر در این روند می‌توان غلبه فشارهای سیاسی به نظرات کارشناسی را مشاهده کرد با این توضیحات برخی وعده‌های وزیر راه و شهرسازی به مردم و استان‌های مختلف مبنی بر اتصال آن استان‌ها به شبکه ریلی به هیچ عنوان منطقی نیست.
چنین آسیب‌هایی در اثر خلأ نقشه راهی جامع برای احداث خطوط ریلی و در کل، شریان‌های حمل و نقلی به وجود آمده است. در حال حاضر طرح جامع قابل قبولی در کشور وجود ندارد تا مسیر کلی احداث و تکمیل شبکه ریلی کشور و اولویت‌های آن را به‌صورت علمی و کارشناسی تعیین نماید. چنین خلائی منتج به طرح یا اجرای پروژه‌های غیرموجهی مانند راه‌آهن تهران-همدان، رودهن-آمل، چابهار-بندرعباس و ... شده است. این در حالی است که پروژه‌هایی مانند چابهار سرخس، اصفهان-اهواز و شلمچه-بصره که سود سرشاری عاید کشور می‌کنند همچنان معطل بودجه و تصمیمات مسئولان مانده‌اند.
در این راستا بهترین راهکار طراحی و تدوین طرحی جامع برای تعیین اولویت‌های تکمیل شبکه ریلی با نظر جامعه کارشناسی و صاحب‌نظران است که وزارت راه را می‌توان مناسب‌ترین و مرتبط‌ترین گزینه جهت مدیریت و محوریت در تدوین این طرح دانست.
* دانش آموخته دانشکده راه‌آهن
احسنت
یک نفر از دولت بیاید بگوید در حالی که کلی پروژه های مهم و حیاتی معطل مانده، راه آهن یزد اقلید چه توجیهی دارد؟
مگه به مطالعات قبلی توجهی شده که شما دنبال مطالعات جدید هستید
تا وقتی که این مجلس هست کار غیرکارشناسی هم هست دولت ضعیف توان نه گفتن به نماینده هارو نداره و اونا از جیب ملت هزینه های تبلیغاتی خود را با پروژه های غیر اقتصادی پرداخت می کنند.
یک اشتباه هم شما دارید اونم اینکه فکر میکنید فقط در یک زمان فقط یک پروژه باید اجرا بشه ولی بدونید همزمان باید چندین طرح را پیش برد.
مشکل راه آهن همدان نقص در اجراست وقتی دیدند که اولین قطار رفت دیگه یادشون رفت که این پروژه هنوز تکمیل نشده و رهاش کردن ایستگاه که با یک راه دسترسی بسیار خطرناک روستایی 15 کیلومتر از شهر فاصله داره سرعت هم که از اتوبوس کمتره وقیمت هم بیشتر از اتوبوس چه انتظاری دارید که مسافر استقبال کنه هیچ تاسیسات تخلیه و بارگیری هم در ایستگاه وجود نداره اونوقت انتظار حمل بار هم دارید.
صحبت شما در مورد اعمال نفوذهای سیاسی در پروژه های عمرانی و خصوصا ریلی تا حدی صحیح است، مانند طرح راه آهن اینچه برون - شاهرود که توسط برخی نمایندگان شاهرود پیگیری می شود .
اجرای طرح های متعدد در کشور در موقعیت ایده آل ممکن است؛ در اوضاع کنونی که حتی 5 درصد بودجه ی لازم برای تکمیل طرح های ریلی کشور مصوب نمی شود یا باید کل طرح ها را اصطلاحا با نرخ پیشرفت لاک پشتی جلو برد ، یا باید کل بودجه ی مصوب برای اتمام طرح یا طرح های اولویت دار مجتمع شود .
با كليات نظرات آقاي ضيايي موافقم. هم طرح جامع حمل و نقل لازم داريم و هم نظام اولويت بندي طرحهاي حمل و نقل و هم مقرراتي كه اينها را الزامي نمايد و گرنه گاهي حتي اولويت بندي صورت گرفته ولي برخي مقامات دولتي يا نمايندگان به آن تن نمي دهند. در بند اول سياستهاي كلي بخش حمل و نقل كه در سال 79 ابلاغ شده نظام جامع حمل ونقل خواسته شده كه فراتر از طرح جامع حمل و نقل است ولي تاكنون وزارت راه يا مجلس در اين جهت تحركي نداشته اند. پايان نامه ارشد بنده هم روي اولويت بندي خطوط ريلي از ديدگاه ملي است و قابل ارائه به افراد علاقه مند به اين موضوع مي باشد.
ضامن اجرای طرح جامع حمل و نقل یا هر نقشه ی راه دیگری در کشور می تواند یک نهاد فراقوه ای باشد که البته زیرساخت هایی نیز در این جهت طراحی شده .
دغدغه ی شما و برخی دیگر از بزرگواران در حوزه ی اولویت بندی موجب امیدواری به اصلاح برخی روندهای اجرائی نسبتا نسنجیده در کشور است.
راه آهن کوتاه ومهم شلمچه - بصره مدت هشت سال است که ساخته نمی شود تازگی ها به این نتیجه رسیده ام ساخت راه اهن برای زائران امام حسین ( ع) توفیق می خواهد که خیلی از مسئولین ندارند.ساخت این خط ریلی باقی الصالحات است.الکی که نیست!