◄ ویژگی های عام و خاص لازم برای وزیر مسکن و شهرسازی

رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس دوازدهم، در خصوص ویژگی های وزرا فرمودند: آن کسی را باید میدان دار کرد که امین باشد، صادق باشد، متدین باشد، از بُُن دندان معتقد به جمهوری اسلامی و به نظام اسلامی باشد. ایمان یک شاخص مهم است. امید به آینده، نگاه مثبت به افق، یکی از شاخصهای مهم است، به آنهایی که افق به نظرشان تاریک است و معتقدند کاری نمی شود کرد، نمیشود مسئولیّّتهای اساسی و کلیدی داد. تشرّّع یکی از معیارهای مهم است. اشتهار به پاکدستی و صداقت یک معیار است، ... سابقه سوء نداشته باشند؛ نگرش ملّّی داشته باشند؛ ... کارآمد باشند ... (14030431).

علاوه بر ویژگی های عام وزرای کابینه که رهبر عزیز به نمایندگان و رئیس جمهور تاکید نمودند، وزیر مسکن و شهرسازی باید قابلیت های تخصصی دیگری هم داشته باشد تا بتواند این وزارتخانه نقش آفرین را به نحو شایسته و بایسته هدایت و مدیریت نماید.

بخشی از چالش های این وزارتخانه: سهم بالای مسکن در هزینه خانوار به ویژه در کلان شهرها و دغدغه اصلی کارمندان دولت و بخش خصوصی، نگرانی اصلی جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده، ناتوانی و کاهش سهم تعاونی های مسکن، عدم امکان استفاده از ابزار واردات برای مدیریت قیمت زمین، تاثر مستقیم از ارز به دلیل نقش مصالح، بهترین راه نگهداری و سودآورسازی منابع مالی بزرگ، محل تجمع بخش بزرگی از منابع بانک ها، عدم تمایل بانک ها به پرداخت وام مسکن، و بطور خلاصه بالاترین سهم در تورم، نکته دیگر اینکه مسکن با وجود اهمیت بالا در زندگی مردم وقتی ارزش دارد که نزدیک محل اشتغال و با دسترسی مناسب باشد.  

شناسایی کاستی ها و حرف های سست در وزارتخانه ای که سال ها از ساختار دولت حذف شده و نگاه اغلب نمایندگان مجلس به این بخش در احداث مسکن از سوی دولت بدون استفاده از ظرفیت بخش خصوصی خلاصه می شود، بسیار دشوارتر خواهد بود.

با نگاهی به اسناد بالادستی مانند سیاست های کلی نظام در امور مسکن که از سوی رهبر معظم در 29 بهمن 1389 ابلاغ گردید ملاحظه می شود که بند 5 که به ایجاد و اصلاح نظام مالیات ها و ایجاد بانک اطلاعاتی زمین و مسکن تاکید شده مغفول مانده است.   

اهمیت این مالیات وقتی بهتر آشکار می گردد که 2000 برابر شدن قیمت نمونه زمین 1000 متری در غرب تهران ظرف 25 سال را با جدول تورم بانک مرکزی مقایسه نماییم (شاخص سال 66 برابر 597/0 و شاخص سال 91 برابر 6/52 بوده یعنی 88 برابر).

برای لمس بهتر مناسب است به تغییرات حقوق پایه (حکم حقوقی) یک مدیرکل شاخص در راهآهن در همین مدت توجه گردد که با فرض لیسانس و استخدام رسمی با بیست سال سابقه و دو فرزند، در سال 66 برابر 12430 تومان بوده و در سال 91 به حدود 1370000 تومان رسیده است یعنی 110 برابر. با احتساب این ارقام، مدت زمان جمع آوری پول لازم خرید سهم زمین 100 متری در منطقه مذکور برای یک مدیر کل راهآهن با فرض پس انداز 100 درصد و بدون کسر هزینه زندگی در سال 66 به 16 ماه یعنی کمتر از 1.50سال و در سال 91 به 292 ماه یعنی بیش از 24 سال می0رسد،  (نقش قیمت زمین ...، تین 192095).

مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در جلسه بازنگری سیاست های کلی مسکن در 16 شهریور 1400، ضمن توجه به اصول 31 و 43 قانون اساسی و تاثیرات تورمی مسکن، در آسیب شناسی به عدم توجه به مالیات بر املاک و نبود بانک اطلاعاتی، رواج دو پدیده بدمسکنی (به دلیل فقر و شکاف طبقاتی) و دومسکنی (ویلانشینی) و کم توجهی به مسکن دهک های 1 تا 3 اشاره می نماید.

از سویی ماده 4 قانون جهش تولید مسکن بانکها را مکلف به پرداخت 20 درصد تسهیلات به ساخت مسکن کرده اما تاکنون 75 درصد از این تعهد قانونی توسط بانک ها انجام نشده، مطلبی که معاون وزیر راه وشهرسازی را به انتقاد از خلق پول بانکهای خصوصی واداشت (درحالی که بانکهای آلمان از 2015 بیش از 50 درصد تسهیلات را به ساخت مسکن تخصیص داده اند،31 تیر، خبرگزاری فارس).  

با فرض تفکیک وزارت مسکن، برخی ویژگی های خاص وزیر مسکن (افزون بر ویژگی های عام) به شرح زیر پیشنهاد می گردد:

1- اشراف بر قوانین و اسناد بالادستی 2- اشراف بر آمار و روند قیمت مسکن و اجاره بهاء 3- اشراف بر عوامل مهار قیمت مسکن بویژه روشهای مالیاتی 4- آگاهی از تجربیات سایر کشورها 5- توانایی تعامل با دیگر وزرا، نمایندگان مجلس، استانداران ... 6- توانایی اقناع و جلب سرمایه گذار داخلی و خارجی 7- آشنایی با اهمیت حمل ونقل در پذیرش انتقال به شهرک های حومه