پول مالیات ارزش افزوده کجا می‌رود؟
مالیات بر ارزش افزوده یکی از محل های اصلی درآمدهای دولت است که بخشی از آن به شهرداری ها، حوزه بهداشت و درمان، ورزش و همسان سازی حقوق بازنشستگان اختصاص پیدا می کند.
مالیات بر ارزش افزوده یکی از محل های اصلی درآمدهای دولت است که بخشی از آن به شهرداری ها، حوزه بهداشت و درمان، ورزش و همسان سازی حقوق بازنشستگان اختصاص پیدا می کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، سازمان امور مالیاتی اقداماتی در جهت تعیین محل هزینه کرد مالیات ها از سوی خود صاحبان مشاغل انجام داده است. بر همین اساس نیز تعداد زیادی پروژه عمرانی در سال جاری تامین مالی شد. در حقیقت این اقدام سازمان امور مالیاتی در جهت اعتمادسازی برای مودیان انجام شد چرا که همواره یکی از سوالات اصلی مودیان این است که مالیات آنها کجا هزینه می شود.
این اقدام در خصوص مالیات بر عملکرد صاحبان مشاغل انجام شد. اما در خصوص مالیات ارزش افزوده نیز مصارف مشخصی مانند مالیات عوارض شهرداری ها، بهداشت و ورزش تخصیص پیدا می کند.
بخشی از مالیات های ارزی افزوده به عنوان مالیات بر عوارض و آلایندگی به شهرداری ها، فرمانداری ها و امور عشایر استان ها پرداخت می شود. بخش قابل توجهی از بودجه شهرداری های مربوط به شهرهای کوچک نیز از این طریق تامین می شود.
در حقیقت این ارقام تاثیر قابل توجهی در اداره شهر های کوچک دارد. در سال 1401 و 1402 حدود 267 هزار میلیارد تومان از محل مالیات ارزش افزوده به این حوزه تخصیص پیدا کرده است.
در عین حال بخش دیگری از مالیات ارزش افزود به حوزه بهداشت و ورزش تخصیص پیدا می کند. مابقی درآمدهای مالیات ارزش افزوده نیز به خزانه دولت واریز و برای هزینه های عمومی تخصیص پیدا می کند.
تخصیص یک درصد مالیات بر ارزش افزوده به حقوق بازنشستگان
البته از سال 1403، شاهد افزایش یک درصدی نرخ مالیات بر ارزش افزوده بودیم. به این ترتیب نرخ مالیات ارزش افزوده به 10 درصد افزایش یافت. اما علت این افزایش چه بود؟ در بودجه سال 1403، مقرر شد تا رقم حاصل از یک درصد افزایش مالیات ارزش افزوده برای افزایش پرداختی های بازنشستگان و همسان سازی حقوق مورد استفاده قرار بگیرد.
برهمین اساس رقمی حدود 70 هزار میلیارد تومان برای این منظور در بودجه عمومی کشور لحاظ شد.
نحوه هزینه کردن مالیات بر ارزش افزوده در ایران و مقایسه با سایر کشورها
مقدمه
مالیات بر ارزش افزوده (VAT) به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها، نقشی کلیدی در تامین مالی خدمات عمومی و زیرساخت‌ها ایفا می‌کند. در ایران نیز، درآمد حاصل از VAT سهم قابل توجهی از بودجه عمومی را تشکیل می‌دهد. اما سوال اینجاست که این درآمد چگونه توزیع و هزینه می‌شود و آیا این روند با استانداردهای بین‌المللی و نیازهای کشور همخوانی دارد؟
نحوه هزینه کردن مالیات بر ارزش افزوده در ایران: یک نگاه دقیق‌تر
همانطور که پیشتر اشاره شد، در ایران، درآمدهای حاصل از VAT به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود: مالیات سلامت، درآمد عمومی و عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها. اما این تقسیم‌بندی کلی، تصویر کاملی از نحوه هزینه کردن این درآمدها ارائه نمی‌دهد.
• مالیات سلامت: این بخش از درآمد، به طور مستقیم به بهبود وضعیت بهداشت و درمان کشور اختصاص می‌یابد. با این حال، سوالاتی همچون نحوه تخصیص دقیق این بودجه بین بخش‌های مختلف بهداشت و درمان، میزان اثربخشی این هزینه‌ها و شفافیت در این فرآیند، همچنان مطرح است.
• درآمد عمومی: این بخش از درآمد، به عنوان یک "سبد بزرگ" هزینه‌های دولت محسوب می‌شود. از این رو، ردیابی دقیق نحوه هزینه کردن این بخش از درآمد، بسیار دشوار است. آیا این درآمد بیشتر صرف هزینه‌های جاری دولت می‌شود یا برای سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در نظر گرفته می‌شود؟
• عوارض شهرداری‌ها و دهیاری‌ها: این بخش از درآمد، به طور مستقیم به بهبود وضعیت شهری و روستایی اختصاص می‌یابد. با این حال، توزیع این درآمد بین شهرداری‌ها و دهیاری‌های مختلف، بر اساس چه معیارهایی انجام می‌شود؟ آیا این توزیع عادلانه است و به نیازهای واقعی مناطق مختلف پاسخ می‌دهد؟
مقایسه با سایر کشورها
در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، درآمدهای حاصل از VAT در چارچوب بودجه عمومی کشور و با توجه به اولویت‌های مشخص، هزینه می‌شود. این اولویت‌ها معمولاً شامل بهبود زیرساخت‌ها، آموزش، بهداشت و درمان و حمایت از اقشار ضعیف جامعه است. علاوه بر این، در بسیاری از این کشورها، سیستم‌های شفاف و قابل نظارتی برای تخصیص و هزینه کردن این درآمدها وجود دارد.
مقایسه ایران با این کشورها نشان می‌دهد که:
• شفافیت: در ایران، شفافیت در نحوه هزینه کردن درآمدهای VAT به اندازه کافی وجود ندارد. این امر، امکان نظارت بر این فرآیند را محدود کرده و زمینه را برای سوءاستفاده فراهم می‌کند.
• تخصیص منابع: در ایران، تخصیص منابع حاصل از VAT ممکن است همیشه بر اساس نیازهای واقعی و اولویت‌های ملی نباشد.
• نظارت: سیستم‌های نظارتی بر نحوه هزینه کردن این درآمدها در ایران، به اندازه کافی قوی و موثر نیستند.
چالش‌ها و راهکارها
• عدم شفافیت: برای افزایش شفافیت، لازم است گزارش‌های دقیق و قابل فهمی از نحوه هزینه کردن درآمدهای VAT منتشر شود.
• تخصیص بهینه منابع: برای تخصیص بهینه منابع، لازم است اولویت‌های ملی مشخص شود و تخصیص بودجه بر اساس این اولویت‌ها انجام شود.
• تقویت سیستم‌های نظارتی: برای تقویت سیستم‌های نظارتی، لازم است نهادهای نظارتی مستقل و قدرتمندی ایجاد شود و اختیارات آنها افزایش یابد.
• مشارکت بخش خصوصی: برای افزایش کارایی و اثربخشی هزینه کردن درآمدهای VAT، می‌توان از ظرفیت بخش خصوصی استفاده کرد.
نتیجه‌گیری
درآمدهای حاصل از VAT می‌توانند نقش مهمی در توسعه و پیشرفت کشور ایفا کنند. اما برای رسیدن به این هدف، لازم است سیستم هزینه کردن این درآمدها بهبود یابد. افزایش شفافیت، تخصیص بهینه منابع، تقویت سیستم‌های نظارتی و مشارکت بخش خصوصی، از جمله مهم‌ترین راهکارهایی است که برای بهبود این وضعیت می‌توان اتخاذ کرد.