◄ روند قیمت فلزات خط برقی راه آهن (OCR) 2000- 2023
بازار فلزات از سال ۲۰۰۰ نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده که در چند دوره کلیدی قابل بررسی است.
عباس قربانعلی بیک:
در دهه دوم دهه هشتاد و با توجه به اینکه اغلب تجهیزات خط برقی وارداتی بود، قراردادی برای بررسی و تحلیل روش ساخت قطعات و تاثیر تعداد بر قیمت تمام شده قطعات (مثلا برای 10، 50 و کیلومتر500) منعقد گردید که نتایج بسیار خوبی داشت.
در سال 1387 نیز پس از رد دستوری یکی از شرکت کنندگان مناقصه و شکایت ایشان به سازمان بازرسی کل کشور، در پاسخ به یکی از سوالات، بررسی هایی برای تبیین تاثیر تغییر قیمت مواد بر قیمت پروژه انجام شد که با تردید برخی همکاران به تکرار آن می پردازیم: بازار فلزات از سال ۲۰۰۰ نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده که در چند دوره کلیدی قابل بررسی است:
1- دوران رونق قبل از ۲۰۰۸: متاثر از صنعتی شدن سریع چین و بازارهای نوظهور، افزایش قابل توجه قیمت همه فلزات، مس از ۱,۶۰۰ به ۹,۰۰۰ دلار در تن، آلومینیوم از ۱,۴۵۰ به ۳,۰۰۰ دلار در تن، فولاد از ۳۵۰ به ۱,۱۰۰ دلار در تن. 2- تاثیر بحران مالی ۲۰۰۸-۲۰۰۹: کاهش شدید در تمام فلزات، مس، سقوط به ۳,۰۰۰ دلار در تن، آلومینیوم، کاهش به ۱,۳۰۰ دلار در تن، فولاد، افت به ۴۰۰ دلار در تن، 3- بهبود و قله های جدید ۲۰۱۰-۲۰۱۱: بازگشت قوی در تمام بازارها، مس، رسیدن به ۱۰,۰۰۰ دلار در تن، آلومینیوم، بهبود تا ۲,۷۰۰ دلار در تن، فولاد، تثبیت در محدوده ۸۰۰-۹۰۰ دلار در تن. 4- دوره مدرن ۲۰۲۰-۲۰۲۳: تاثیر کووید-۱۹ و بهبود، اختلالات زنجیره تامین، تاثیرگذاری انتقال به انرژی سبز، مس: قله ۱۰,۵۰۰ دلار در تن در ۲۰۲۲، آلومینیوم، رسیدن به ۳,۸۰۰ دلار در تن در ۲۰۲۲، فولاد: رکوردهای تاریخی بالای ۱,۹۰۰ دلار در تن
روند بلندمدت ۲۰۰۰-۲۰۲۳: میانگین افزایش سالانه قیمت: مس، ۷.5 درصد ، فولاد: ۳.۲ درصد ، آلومینیوم: ۲.۳ درصد
تاثیر بر خط برقی (OCR)، نیازمندی های مواد برای هر کیلومتر: 1- اجزای مسی (۲,۲۰۰ کیلوگرم)، سیم تماس، ۱,۲۰۰-۱,۳۰۰ کیلوگرم، سیم پیام رسان (حامل)، ۸۰۰-۱,۰۰۰ کیلوگرم، دراپرها: ۵۰-۷۰ کیلوگرم، 2- اجزای آلومینیومی (450 کیلوگرم): سیم فیدر ، ۲۰۰-۲۵۰ کیلوگرم، اتصالات و کلمپ ها: ۵۰-۷۰ کیلوگرم، سیم برگشت ACSR ۱۰۰-۱۵۰ کیلوگرم، 3- اجزای فولادی (۴,۲۰۰ کیلوگرم): پایه های نگهدارنده: ۳,۰۰۰-۴,۰۰۰ کیلوگرم، اسپن های عرضی/براکت ها: ۴۰۰-۵۰۰ ...
مقایسه هزینه ۲۰۰۸ و ۲۰۲۳ (سال مناقصه برقی کردن راه آهن تهران مشهد): هزینه مواد اصلی (BMC) در ۲۰۰۸: مجموع: ۲۵,۹۹۵ دلار در کیلومتر، هزینه های بالاتر به دلیل رونق کالاها، قیمت های اوج در مس و فولاد و هزینه مواد اصلی در ۲۰۲۳: مجموع: ۲۳,۴۳۴ دلار در کیلومتر، بدلیل قیمت های باثبات تر مواد، بهبود کارایی تولید، بهینه سازی زنجیره تامین ...
درآینده هزینه هایOCR احتمالاً تحت تأثیر این عوامل خواهد بود: 1- گذاربه انرژی سبز، 2- توسعه برقی سازی، 3- نوآوری مواد
تحلیل ها نشان می دهد که علیرغم نوسانات قابل توجه قیمت مواد در دو دهه گذشته، پیشرفت های فناوری و افزایش کارایی به حفظ نسبی ثبات هزینه های خط بالاسری (OCR) کمک کرده است. کاهش هزینه پایه مواد در سال ۲۰۲۳ نسبت به ۲۰۰۸ نشان می دهد که چگونه بهینه سازی های تولید و طراحی می تواند افزایش قیمت مواد خام را در طول زمان جبران کند.
فرضیات پایه برای محاسبات OCR: سیستم تماس بالاسری، ولتاژ سیستم: ۲۵ کیلوولت AC، فرکانس: ۵۰ هرتز، سرعت طراحی: ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت، جریان نامی: ۱۲۰۰ آمپر، سیم تماس با مقطع ۱۵۰ میلی متر مربع، کشش سیم: ۱۵ کیلونیوتن، سیم حامل (مسنجر) با مقطع ۱۲۰ میلی متر مربع، جنس: برنز یا مس آلیاژی، کشش سیم: ۱۸ کیلونیوتن، پایه ها و سازه: فاصله پایه ها: ۵۰ متر (متوسط)، حداکثر ۶۵ متر، ارتفاع سیم تماس: ۵.۳ متر (استاندارد)، نوع فونداسیون: بتنی پیش ساخته
شرایط بهره برداری و ترافیک: ۱۵۰ رام قطار روزانه: تناژ سالانه: ۲۰ میلیون تن، شرایط محیطی: سرعت باد: ۳۰ متر برثانیه، بار یخ: ۲.۵ نیوتن بر متر، دمای محیط: تا +۴۵ درجه سانتیگراد، فرضیات اقتصادی، عمر مفید تجهیزات: سیم تماس: ۱۵ سال، سیم حامل: ۲۵ سال، سازه و پایه ها: ۴۰ سال، تجهیزات الکتریکی: ۲۰ سال، نگهداری: تعویض سالانه قطعات مصرفی: 5 درصد .
در محاسبات فوق، قیمت مواد فلزی سال 2023 برای هرکیلومتر خط برقی 10 درصد کمتر از قیمت زمان مناقصه سال 1387 است که باید با تکمیل مفروضات محاسبات تجدید و با بررسی دقیقتر تغییرات قیمت مواد و دستمزد، قیمت روز دقیقتر برآورد گردد.
