◄ شباهت‌های مدیریت راه آهن پیشرو و اداره دولت مترقی
تین نیوز
وبلاگ عباس قربانعلی بیک-راه آهن نه تنها یکی از زیرساختهای مهم و ضروری حمل و نقل است بلکه بدلایل سه گانه زیر میتوان ادعا نمود راه آهن به عنوان زیرساخت مدیریتی، مهندسی و توسعه کشورها مورد توجه قرار دارد، این عوامل عبارتند از : چندتخصصی بودن و تاثیر و تاثر عوامل (جدول پیوست)، شبکه ای بودن و ضرورت رشد هماهنگ و مرحله ای (اقتصادی) بودن.
قاعده مورد عمل ارتقاء مدیران تخصصی در راه آهن طی مراحل کارشناسی تا مدیر کلی از یک حوزه تخصصی بصورت تدریجی از پایین به بالاست، کارشناسی، کارشناسی ارشد، سرگروه، معاون اداره کل، مدیرکل و ... .
در سطوح بالاتر مدیریتی غالباً ارتباط با سایر بخشها بیشتر میگردد و لزوم داشتن تخصص و ارتباط با مدیران دیگر و مهارتهای تصمیم گیری اقتصادی اهمیت بالاتری مییابد ولی غالبا در طی این مراحل رشد در ادارات کل تخصصی، دانش سایر واحدها و تجربیات اکتسابی بصورت زبانی و یافته های غیر مستند کسب می‌شود.
بر اساس بررسیهای بعمل آمده یکی از راهکارهایی که راه آهن دیگر کشورها برای حل این معضل استفاده نموده اند برگزاری دوره های آموزشی چندتخصصی برای سطوح کارشناسی و مدیریتی می باشد که در آفریقای جنوبی، انگلیس و ... ملاحظه گردید. (که در مقاله منتخب شماره 27 مرکز تحقیقات راه آهن در سال هفتاد و هفت منعکس شد).
برای ذکر یک نمونه موفق میتوان به تجربه راه آهن سوئد اشاره نمود که پس از موفقیت قطارهای خودکشش تیلتینگ از دهه 90 میلادی بجای احداث خط سریع السیر، در اقدامی جدید از سال 2005 جایگزینی نسل جدیدی از قطارهای خودکشش با نام Regina 250 بجای قطارهای X2000 را آغاز نمود که چند ویژگی ممتاز آنها قابل توجه و تامل است، سرعت بالاتر 250 بجای 200، قابلیت کج شوندگی بهتر، عرض بیشتر واگنها (5 ردیف صندلی بجای 4 ردیف).
مدل ساختار هزینه این قطارها در مقاله"Modeling operational costs of a future high-speed train" ارائه شده که نشان دهنده شناخت عمیق و همه جانبه، جامعیت برنامه ریزی و راهبرد موثر، کارآمد و بهره ور کارشناسان و مدیران راه آهن سوئد در بخش راه آهن مسافری است که به عنوان نمونه میتوان به تاثیر کاهش زمان سیر قطارها (ص4) در کاهش هزینه بهره برداری اشاره نمود که مسافت بیشتر طی شده واگنها در روز تاثیر بالایی بر آن دارد.
این رویکرد در راه آهن ایران نیز از سال 1382 مورد توجه قرار گرفت، بویژه با محاسبه نتایج برقی کردن که با افزایش سرعت متوسط قطارهای مسافری در مسیر تهران- مشهد که سیر روزانه قطارهای مسافری را به دو برابر و در آینده نه چندان دور و ورود قطارهای خودکشش برقی به سه برابر میرساند و بر خلاف تصور اولیه اثبات شد هزینه خط و لکوموتیو برقی از هزینه خرید لکوموتیو دیزلی کمتر میباشد و این محاسبات منتج به تصویب این طرح در سال 1385 شد.
ویژگیهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی یک کشور و تعامل آنها بر یکدیگر پیچیدگی و صعوبت تصمیم گیری را افزایش میدهد و برنامه ها و اهدافی که منتج به تغییرات همزمان در چند جبهه فوق گردد ضرورت پرورش مدیران چند تخصصی را فزونی میبخشد و این قابلیت ها باید در مدیران دولتی، وزرا و نمایندگان مجلس، مجمع و شوراها بیشتر رشد کند.
مرحوم دکتر دادمان وزیر فقید راه وترابری یکی از مدیران عامل بسیار موفق در حوزه ریلی بودند که در سال 1376 و پس از موفقیتهای گسترده و چندبعدی یکی از بهترین مدیران عامل(آقای مهندس افشار) وارد این صنعت ناشناخته شدند و همزمان با تلاش وافر و مشتاقانه برای یادگیری اصول کلی تخصصهای راه آهن و جلب مشارکت کلیه مدیران و کارشناسان در تحرک بیشتر این سازمان بزرگ، ظرفیت بالایی در شنیدن پیشنهادات و نقد عملکرد را در مدیریت این سازمان چندتخصصی از خود نشان دادند که همین ویژگی‌ها ایشان را تا سطح وزیر راه و ترابری ارتقاء داد ولی متاسفانه در سانحه تلخ هوایی به رحمت حق پیوستند.
