حل ترافیک کلانشهرها نیاز به جراحی اساسی دارد
گسترش شبکه معابر، طرح‌های محدودیت زا، و... برای حل مشکل ترافیک کلانشهرها به ظاهر مفید! اما مانند «داروهای مسکن» موقتی عمل می‌کنند که فقط زمان بحران ترافیک را در برخی معابر با اندکی تاخیر به عقب می‌اندازند.
نگرش به موضوعات ترافیکی و راه‌حل‌های آن، طی دهه‌های اخیر دستخوش تحولات بنیادین و حتی در پاره‌ای از موارد تغییر جهت ۱۸۰ درجه‌ای شده است. اما هنوز در محافل تصمیم‌گیری و... در بسیاری از موارد تئوری‌های سه دهه قبل مطرح و در دستور کار قرار می‌گیرد!؟ مثال آن توسعه خودرو محور شهرها و غفلت از مزایای حملونقل عمومی است!
در چند دهه قبل تئوری‌های ترافیک حول این محور می‌گشت که چه کنیم تا خودروهای شخصی حرکت روان داشته باشند، به عبارتی خودرو محوری حاکم بود! بر همین اساس بودکه اتفاقات زیادی در شهرهای بزرگ افتاد:
_ بزرگراه‌های زیادی ساخته شد،
- پارکینک طبقاتی برای سهولت پارک خودروها ایجاد شد،
- پارک حاشیه‌ای در معابر ممنوع شد،
- تعریض معابر آغاز شد تا جایی که کم عرض کردن پیاده‌رو یک گام مثبت برای تعریض معابر تلقی شد،
- تقاطعات یکی بعد از دیگری حذف و تب ساخت تقاطعات غیر هم‌سطح شدت گرفت،
در ساختار مهندسی ترافیک کشور ما هم موضوع خودرو محوری ملموس هنوز بعضا وجود دارد!
بعدها دنیای مهندسی ترافیک متوجه اشتباه خود مبنی بر خودرو محور بودن معابر شهری شد و مشخص شد نه تنها مشکل ترافیک با ساخت بزرگراه حل نشد! که با توجه به علاقه و استقبال مردم برای آوردن خودرو داخل معابر، به مشکلات ترافیکی افزوده شد.
ترافیک با همه موضوعات دیگری شهری متفاوت است، هنگامی که کشوری ثروتمند می‌شود، همه شاخص‌های اقتصادی آن بهبود اما ترافیک بدتر می‌شود چون مراودات تجاری افزایش، رفاه زندگی افزایش، تفریحات بیشتر، استفاده مردم از خودرو بیشتر و ... در نتیجه ترافیک بدتر می‌شود.
متخصصین ترافیک در اکثر شهرهای دنیا برای حل ترافیک به این راه‌حل دست یافته‌اند که:
- هرگز توسعه معابر و ساخت معابر اضافی راه‌حل اصولی مشکل ترافیک نیست،
- توسعه حملونقل عمومی (مخصوصا انبوه بر مانند مترو) نقش کلیدی در حل مشکل ترافیک دارد.
ارتقای فرهنگ ترافیک، مدیریت تقاضای سفر، هوشمند نمودن سیستم حملونقل، محدودیت‌های ترافیکی برای خودروی شخصی نیز از جمله این راهکارها می‌باشد!
در ایران نیز ترافیک را می‌توان در شهرهای دارای ترافیک (تهران، کرج و امثالهم) به یک بیماری تشبیه کرد که با مسکن‌های موقت درمان نشده و نیاز به جراحی اساسی Basic Surgery دارد.
گسترش شبکه معابر، طرح‌های محدودیت‌زا، و... برای حل مشکل ترافیک کلانشهرها به ظاهر مفید! اما مانند «داروهای مسکن » (Honey Medicine) موقتی عمل می‌کنند که فقط زمان بحران ترافیک را در برخی معابر با اندکی تاخیر به عقب می‌اندازند.
ترافیک کلانشهرها به یک جراحی اساسی نیاز دارد که سهل‌الوصول ترین رکن آن، تقویت و گسترش حملونقل عمومی(Public Transport) و مواردی نظیر خطوط ویژه چند سرنشین است.
* کارشناس مدیریت شهری
