◄ نقشه راه تعامل سازنده با جهان در بخش انرژی و صنعت حمل و نقل
برای دستیابی به نقشه راه تعامل سازنده با جهان در بخش انرژی تشکیل کارگروه های تخصصی و بررسی های بیشتر و استخراج رویکردهای اجرایی برای بخشهای مختلف مورد نیاز است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم (13 اسفند)، «جواد اوجی» وزیر نفت حدود یک ماه پیش، در اظهاراتی هشدار داده که امکان تبدیل دوباره ایران به واردکننده بنزین و گازوئیل وجود دارد و در این زمینه گفته :«در دو تا سه سال آینده با توجه به این روند مصرف بنزین و نفت گاز در کشور، جزو کشورهای وارد کننده فرآورده های نفت گاز و بنزین خواهیم شد.»
در حالی که ایران با احداث و بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، بعد از سال ها وابستگی به واردات بنزین، چندسالی است توانسته علاوه بر خودکفایی در تامین نیاز داخلی، به یکی از کشورهای صادرکننده بنزین تبدیل شود، در سال جاری بعد از قطع صادرات بنزین به منظور تامین نیاز داخلی، هم اکنون هشدار وابستگی مجدد به واردات بنزین مطرح است.
همچنین به گزارش خبرگزاری صدا و سیما (5 فروردین 1401) جواد اوجی وزیر نفت در گفتگو با برنامه قرن نو، اقتصاد نو گفت: در حوزه نفت، پتروشیمی و صنایع بالا دست و پایین دست نیاز به ۲۰۰ میلیارد سرمایه گذاری است که بخش مهمی از آن با ۵۰ قرارداد منعقده تاکنون تامین شده است. وی ادامه داد: قرار داد‌های منعقده در حوزه های توسعه میادین نفتی، گاز‌های مشتعل، میادین گازی، افزایش کیفی و کمی در پالایشگاه‌ها و ذخیره های تکمیلی است و در صورت احیای برجام استقبال شرکت های خارجی نیز در این بخش زیاد خواهد بود. اوجی با اشاره به شعار سال و نقش شرکت های دانش بنیان در توسعه صنعت نفت گفت: مقام معظم رهبری در دیداری که دی ماه با مسئولان داشتند، بر دانش بنیان کردن صنعت نفت تاکید فرمودند و در ۲ ماه گذشته با فراخوان این وزارتخانه بیش از ۲۰۰ شرکت دانش بنیان اعلام همکاری کردند.
همچنین طی نامه 16 اسفند 1400 رئیس سازمان برنامه و بودجه، شورای اقتصاد در جلسه 8 اسفند 1400 با درخواست وزارت نفت برای تمدید قانون «توسعه حمل و نقل بار و مسافر توسط راه آهن» به استناد ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر را با سقف 7500 میلیون دلار تا 1405 (بازپرداخت تا 1410) موافقت کرد (سالانه تا 1100 میلیون دلار، نیمی از آن ناوگان).
- در پایان اسفند 1400، کتاب ارزشمند تعامل سازنده با جهان را به عنوان هدیه از آقای دکتر شمس اردکانی دریافت کردم.
این کتاب که ایشان، مرحوم دکتر ترکان و دو عزیز دیگر آقایان حامد فرنام و سلیمان قاسمیان نیز در نگارش آن نقش داشتند در چهار فصل (640 صفحه) به شناخت اقتصادی، تعاملات اقتصادی منطقه و جهان، انرژی و توسعه دریا محور پرداخته است.
در فصل اول این کتاب به ویژگی های اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس، دریای عمان، دریای خزر، شبه قاره هند و دریای سیاه و ... بر اساس آمار UNCTAD اشاره شده (جمعیت، تولید ناخالص داخلی، درآمد سرانه، رشد واقعی، تراز تجاری، نرخ ارز، صادرات و واردات، شرکای تجاری اصلی، صادرات و واردات خدمات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نیروی کار و ...) و در ادامه روابط با همسایگان و اندازه و روند صادرات و واردات، سیاهه عمده کالاهای صادراتی و مرزهای مشترک تشریح شده است.
در فصل دوم (تعاملات اقتصادی منطقه و جهان) حمل و نقل بین المللی، تاریخچه و امنیت آن، کریدورهای بین المللی دریایی، جاده ای و ریلی (شرقی غربی و شمالی جنوبی) و نهایتا مسیر یک راه یک کمربند جدید (طرح چین) تشریح شده است.
در فصل سوم (انرژی)، موضوعات بازار جهانی نفت خام، گاز طبیعی، زغال سنگ، انرژی های تجدیدپذیر و ...مورد بحث قرار گرفته و روند تغییر موقعیت اقتصادی کشورها و پیشی گرفتن اقتصاد چین از آمریکا در 2028 و ... و نیاز به انرژی بیان گردیده است.
فصل چهار (توسعه دریا محور)، به رویکردها و کنش های دریایی جهان، دکترین ایران، هندوستان، اروپا، آمریکا و استراتژی دریایی ژاپن و استراتژی توسعه اقتصادی، اجتماعی چین و تغییرات تجارت جهانی و عوامل تاثیرگذار بر آن به ویژه دریا می پردازد.
هرچند این کتاب ارزشمند را می توان یک مجموعه مرجع و قابل استفاده برای مدیران و کارشناسان و برنامه ریزان اعلام نمود اما با توجه به شدت مصرف انرژی بالا که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب مورد هشدار واقع شده، برای دستیابی به نقشه راه تعامل سازنده با جهان در بخش انرژی تشکیل کارگروه های تخصصی و بررسی های بیشتر و استخراج رویکردهای اجرایی برای بخشهای مختلف به ویژه برای تغییر تدریجی الگوی اقتصادی تملک گران (خودرو) و بهره برداری ارزان (سوخت) مورد نیاز است.
* کارشناس حمل و نقل
ضمن تشکر بابت این یادداشت، با این نظر که تعامل سازنده با جهان می تواند در برون رفت از چالش ها و بهتر بگویم فرا بحران های پیش روی کشور موثر باشد موافقم. اما در این بین تضاد گسترده ی منافع بین دو رویکردِ "تعامل با دنیا" و "انزوای بین المللی" وجود دارد که چون رویکرد دوم مود توجه است و از آن نفع بیشتری در جهت اهداف گروه های خاص به دست می آید، لذا تعامل مورد نظر تاکنون در این چهار دهه شکل نگرفته است و ظواهر امر نشان می دهد تغییری در این رویکرد ایجاد نخواهد شد.
ما معلول ها را بخوبی می شناسیم. اینکه مثلا در شاخص شدت انرژی در صدر لیست غیربهره ور ترین کشورها هستیم. اینکه میلیاردها دلار سرمایه های کشور در زیرساخت ها بدلیل نبود یک نظام نگهداری منسجم و کمبود جدی در بودجه های متناسب در حال نابودی است. هر جای دیگر از این اقتصاد را هم دست بگذارید نتایج یکسان است. در بخش آب، حمل و نقل، کشاورزی، خودرو...
خب اگر قرار بود راه حل تعامل با دنیا با این شیوه و نقشه راهی که در این چهار دهه اعمال شده جواب بدهد که وضعیت اینگونه نبود.
بنابراین، طرحِ درستِ مسئله از حل آن مهم تر است. بنده معتقدم مادامیکه انحصار گرایی در بدنه قدرت آنطوری که در این ۴۰ سال دیده ایم ادامه یابد، بدون تردید راه حل های دیگر موقت و بدون نتیجه خواهند بود. وضعیت امروز ایران بدون تردید حاصل انحصار، مدیریت خانوادگی و ساختار بیمار است. کافیست یه نگاهی به بدنه مجلس و دولت بیاندازید. واقعا این ساختار و اجزاء آن توان تعامل با دنیا را دارد؟ اصلا شما استعدادی ،خِردی و یا هوشمندی در این ساختار می بینید که بتواند کشور را با این وسعت از بحران ها اداره کند و تازه برنامه های توسعه ای هم داشته باشد. توسعه در یک مسیر پویا و دوطرفه فیمابین مردم و حاکمیت و با حفظ ارزش های مشترک همه ایرانیان محقق می شود. بدون یک مشارکت همگانی از سوی همه آحاد جامعه، ساختار حکمرانی متناسب با رویکرد توسعه ای و انتخاب شایسته ترین ها برای مواجهه با بحران های ریز و درشت، توسعه ای در کار نخواهد بود و همه انتظارات در حد آرزوها و شعارها باقی خواهند ماند.