◄ به چه پروازهایی Ferry Flight گفته می شود؟

به ماموریت پروازی که با هدف تغییر مکان هواپیما از یک فرودگاه به فرودگاهی دیگر انجام شود، «Ferry Flight» گفته می شود. واژه «Ferry» برگرفته از ادبیات دریانوردی است و اشاره به کشتی مسافربری یا باربری دارد که به صورت مرتب از یک سوی رودخانه، دریاچه یا دریا، به سوی دیگر رفت و آمد و نقش یک پل ارتباطی برای امور ترابری را، ایفا می کند؛ در همین راستا آن را در زبان فارسی «گذرگاه» نیز ترجمه می کنند. «Ferry Flight» به طور معمول با اهداف تحویل هواپیما از مبدا شرکت سازنده به مشتری یا پرواز کردن به یک فرودگاه جهت انجام موارد تعمیرات و نگهداری، انجام می شود. 

از مهم ترین مشخصه های «Ferry Flight»، می توان به «غیر درآمد زا» (Non-Revenue) بودن آن اشاره کرد که باعث متفاوت شدن آن با «پرواز چارتر» (Charter Flight) می شود؛ «پرواز چارتر» یک «پرواز غیر برنامه ریزی شده» (Unscheduled Flight) است که در صورت نیاز، خارج از برنامه پروازی یک شرکت هواپیمایی، انجام می شود. از همین رو «Ferry Flight» در زیر مجموعه پروازی «عملیات غیرتجاری» (Non-Commercial Operation) قرار دارد اما این موضوع بدان معنا نیست که برای مثال یک «AOC Holder» نتواند چنین پروازی را انجام دهد. یک «AOC Holder» در واقع شرکتی است که «گواهینامه عملیات هوایی» (Air Operator Certificate)  برای انجام پروازهای تجاری مشخص را دارد؛ از جمله مهم ترین شرکت های «AOC Holder»، می توان به «خطوط هوایی» (Airlines) اشاره کرد.

حال در این میان اگر یک «خطوط هوایی» بخواهد «Ferry Flight» انجام دهد، آن را باید مطابق با دستور العمل ها و محدویت های تعریف شده در قسمت A، فصل 8.7  «Operational Manual» خود، که بر اساس «AMC3 ORO.MLR.100» و «ORO.AOC.125» تدوین شده است، برنامه ریزی کند. یک «Ferry Flight» می تواند پیرو موارد زیر، انجام شود؛

• انتقال هواپیما در شرایط خاص - مانند پرواز در شرایطی که چرخ های هواپیما باز است (Gear-Down Flight) یا یکی از موتورهای هواپیما  وضعیت غیر عملیاتی دارد (Flight with one engine inoperative) - به فرودگاهی که در آن مرکز تعمییرات و نگهداری واقع شده است. انجام چنین پروازی نیازمند «ارزیابی ریسک» (Risk Assessment) و مجوز سازمان هواپیمایی کشوری است که به آن «Ferry Permit»، گفته می شود. در صورت انجام «Ferry Flight» در چنین شرایطی، پرواز مورد نظر، «Permit-To-Fly» نامیده می شود.
• انتقال هواپیما از یک فرودگاه به فرودگاهی دیگر،  مانند انتقال از فرودگاهی که شرکت سازنده در آن قرار دارد یا فرودگاهی که مالک قبلی هواپیما، آن را در آنجا قرار داده است. در صورت انجام «Ferry Flight» در چنین شرایطی، پرواز مورد نظر، «Delivery Flight» نامیده می شود.
• انتقال هواپیما به همراه «خدمه پروازی» (Aircrew) آن، از یک فرودگاه به فرودگاهی دیگر جهت انجام دادن یک پرواز «عملیات حمل و نقل هوایی» CAT (Commercial Air Transport) که در ادامه انجام خواهد شد. در صورت انجام «Ferry Flight» در چنین شرایطی، پرواز مورد نظر، «Position Flight» نامیده می شود.
• انتقال هواپیما از مکان فعلی خود به مکانی امن که به دلیل های مختلفی – مانند خارج کردن آن از یک محدوده خطرناک یا فرودگاه درگیر شده در جنگ - امکان دارد انجام شود. در صورت انجام «Ferry Flight» در چنین شرایطی، پرواز مورد نظر، «Recovery Flight» نامیده می شود.

اشاره کردن به این موضوع نیز خالی از لطف نیست که اگر یک «پرواز چارتر»، برای مثال مسافر خود را به مقصد برساند و در مسیر برگشت به مبدا خالی پرواز کند، «Ferry Flight» محسوب می شود و «Empty Leg Flight» نام دارد.

* کارشناس هوانوردی