آقای رئیس جمهور مار مرده نخرید!/ دولتمردان در برنامه ریزی های خود، پیکان می سازند

محمد کاظم ابراهیمی خرم آبادی: دکتر پزشکیان رئیس جمهور محترم اخیرا گفته اند "ما دلمان نمی خواست مازوت بسوزانیم.وزیر نیرو گفته بود اگر روزی 2 ساعت خاموشی بدهیم، مشکل حل می شود.اما محاسبه درست نبود متوجه شدیم حتی اگر یک روز هم خاموشی بدهیم، مشکل حل نخواهد شد"

برای پرداختن به این مسئله، البته مقداری دیر شده است و ممکن است مسئله کهنه شده باشد، اما از آنجا که مسئله دراز دامنی است که از ابتدای انقلاب با ما و دولتمردان ما بوده است، جا دارد که از زوایای مختلف به آن پرداخته شود.

برای ورود به این بحث اجازه بدهید که به داستانی اشاره کنم:

در زمان حکومت انگلیسی ها بر هند، در شهر بمبئی،تعداد مارها در شهر بسیار زیاد شد به طوریکه موجب ترس و وحشت شهروندان گردید. فرماندار شهر در صدد حل مشکل برآمد و با مشاورت مشاوران خود به این نتیجه رسید که معدوم کردن مارها را به بخش خصوصی بسپارد که کارآمد تر عمل می کند.

تصمیم نهایی اتخاذ می شود و فرماندار اعلام می کند: هرکس مار مرده به فرمانداری تحویل دهد، به ازای هر مار تحویلی، مبلغی پول به او پرداخت خواهد شد.

مردم شروع کردند به کشتن مارها و آنها را به فرمانداری تحویل می دادند و پول خود را دریافت می کردند.پیش بینی دولتیان این بود که در ظرف چند ماه کشتن مارها تمام می شود. ولی زمانی طولانی گذشت و فرماندار مشاهده کرد که نه تنها تعداد مارها تمام نشده بلکه صف تحویل مار هر روز بلندتر می شود.

فرماندار تفحص می کند و در می یابد که برخی از شهروندان در خانه های خود مار پرورش داده و آنها را کشته و تحویل فرمانداری می دهند و پول خود را دریافت می کنند.

فرماندار با مشاهده این وضعیت اعلام می کند که دیگر فرمانداری مار مرده نمی خرد.با توقف خرید مارمرده، مردم مارهای پرواری خود را در کوچه و خیابان رها می کنند.

نتایج سیاستگذاری برای حل این مسئله به صورت زیر قابل تبیین است:

۱-پول زیادی هزینه شده است

۲-مشکل نه تنها حل نشده بلکه گسترده تر شده است

۳-فقط عده ای زرنگ موقعیت شناس این وسط پولی به جیب زده اند.

آقای رئیس جمهور

یکی از تفاوت های بارز جنابعالی با روسای جمهور پیشین اینست که شما صداقتی دارید که پشت پرده تصمیمات را اعلام می کنید و این ویژگی، این فضا را فراهم می کند که برخی افراد علاقمند به نقد تصمیمات شما بپردازند.امیدوارم این ویژگی ادامه یابد و این نقدها باعث پنهان کردن پشت صحنه تصمیم گیری ها نگردد.

اعتقاد دارم که بیشتر مدیران و مسئولان کشور بعد از انقلاب، افرادی دلسوز برای کشور و مردم بوده اند و حتما می خواسته اند که خدمتی به کشور کرده و مشکلات مردم را حل کنند.ولی آنچه باعث شده است که نه تنها مشکلات حل نشده بلکه هر روز بر حجم آنها افزوده شده و از مشکل به مسئله و از مسئله به بحران و از بحران به ابر بحران تبدیل شوند، سیستم تصمیم گیری آنها برای حل مسائل بوده است. البته با علم بر ساختارهای غلط و عدم توازن بین مسئولیت ها و اختیارات نهاد های مختلف تصمیم گیری در کشور.

جناب رئیس جمهور

هر محصولی که در زنجیره تولید خود، از فرآیندهای مختلفی عبور می کند و در هر فرآیند، کاری بر روی آن انجام می شود، در صورتی به عنوان یک محصول نهایی با کیفیت قابل ارائه به مشتری  خواهد بود که در هر فرآیند، کیفیت کار انجام شده بر روی آن با اطمینان صد درصد انجام شود.

خدا رحمت کند مرحوم مهندس ترکان را.در سال های گذشته ایشان مدیریت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران را بر عهده داشتند. در آن زمان محصول بی رقیب خودروسازی کشور پیکان بود.ولی هرکسی که بعد از ماه ها و شاید سال ها انتظار، خودرو خود را تحویل می گرفت، به محض سوار شدن و استارت زدن و راه افتادن، متوجه خرابی ها و نقایص متعدد خودرو خود می گردید که در برخی موارد حتی او را تا خانه هم نمی رساند.

در این وضعیت مهندس ترکان تحت فشار نمایندگان محترم به کرات به مجلس دعوت می شد و با وجه و بلاوجه در مورد کیفیت پیکان، مورد انتقاد قرار می گرفت.

ایشان بعد از 2 یا 3 جلسه در مجلس خطاب به نمایندگان گفته بود "آقایان سطح کیفیت پیکان، سطح کیفیت مدیریت ماست.شما هم در مجلس پیکان تولید می کنید، دولت هم پیکان تولید می کند. منتهی حسن پیکان ایران خودرو اینست که به محض تحویل به مشتری، همه از خرابی و نقایص آن آگاه می شوند ولی پیکانی که مجلس و دولت تولید می کند، ممکن است سال ها طول بکشد تا نقایص آنها مشخص شوند و امروز می توان ادعا کرد که علت اینکه همه ما مردم در کارهای روزمره خود به نوعی پیکان می سازیم آن است که سیاستگذاران و دولتمردان ما هم در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های خود، پیکان می سازند.

آقای رئیس جمهور

جنابعالی بهتر می دانید که تصمیمات مدیریتی نیز به عنوان یک محصول نهایی، از این قاعده مستثنی نیست.در صورتی اطمینان از کیفیت تصمیم نهایی بالا خواهد بود،که اطمینان از کیفیت در هر فرآیند، بسیار بالا و نزدیک به صد درصد باشد. چرا که اگر هر فرآیند با اطمینان از کیفیت حتی 99درصدهم کار کند و مثلا 100 فرآیند در زنجیره تصمیم سازی دخیل باشد، در آن صورت اطمینان از کیفیت نهایی برابر خواهد بود با 0/99  به توان صد. که خوب معلوم است که نتیجه رضایت بخشی نخواهد بود.

آقای رییس جمهور

آنچه در مورد خاموشی و سوخت مازوت براین کشور گذشت یک نمونه است.جنابعالی  و اعضای دولت هر‌ روز و هر هفته در موقعیت اتخاذ تصمیماتی مشابه و شاید مهمتر و بزرگتر خواهید بود. بنابراین پیشنهاد می شود که هم در نظام تصمیم گیری خود به عنوان رییس جمهور و هم در نظام تصمیم گیری اعضای دولت، تغییراتی ایجاد شود که اطمینان از کیفیت تصمیمات مجموعه را به نزدیک صد درصد برساند.

چنانچه زمان معقولی ونیز هزینه معقولی برای اتخاذ تصمیمات دولت صرف شود و اطمینان ازکیفیت تصمیمات را ارتقا دهد توجیه پذیر خواهد بود و وقتی بنا بر اتخاذ تصمیمی است که بر سرنوشت کل یا بخشی از جامعه تاثیر می گذارد، کیفیت تصمیمات بر سرعت آنها ارجح خواهد بود. انشاالله موفق باشید.

* عضو آکادمی جهانی علوم بهره وری