یک سوزن به خودمان؛ یک جوالدوز به خلبان!

تین‌نیوز| وبلاگ اکرم امینی-مسافران ابتدا آرام‌آرام خلبان و کادر پرواز را تعقیب می‌کنند و ناگهان سرعت‌شان را افزایش می‌دهند تا آنها را گیر بیندازند و از آنها اعتراف بگیرند که چرا پروازشان لغو شده است!

این صحنه که می‌تواند سکانسی از یک فیلم طنز یا حتی ترسناک باشد در روزهای گذشته در یکی از فرودگاه‌های کشور در واقعیت و به‌وسیله مسافران واقعی به تصویر کشیده شده است! ماجرا اینگونه است که خلبان بعد از چند بار تلاش ناموفق برای بلند شدن از باند، وقتی اجازه پرواز از برج مراقبت دریافت نمی‌کند ناگریز به پارکینگ بازمی‌گردد و مسافران را پیاده می‌کند اما مسافران خسته و عصبانی، خلبان و کادر پرواز را تعقیب می‌کنند و حتی از صحنه‌هایی فیلم می‌گیرند که در آن، مهمانداران گیر افتاده در حلقه مسافران، تلاش می‌کنند با فریادهای عصبی، آنچه از علت تاخیر و لغو پرواز می‌دانند را توضیح دهند

. زشتی و تاسف بار بودن این رفتار غیرقابل انکار است؛ حتی اگر بپذیریم که ناآگاهی مسافران پروازها از حقوق خود باعث بروز چنین رفتارهایی می‌شود. در واقع مسافران از میزان طلبکاری که می‌توان نسبت به تاخیر و لغو پروازها در شرایط مختلف داشت بی‌اطلاع هستند که به همین دلیل، گاه به آنها اجحاف می‌شود و گاه زیاده‌طلبی می‌کنند. البته در یک سوی این ماجرا باید از دست‌اندرکاران حمل‌ونقل هوایی کشور توضیح خواست که چرا حقوق مسافران هنگام خرید بلیت، پیش از پرواز یا هر زمان و به هر روش ممکن به آنها گوشزد نمی‌شود؟ چرا هر بار که خبرهایی مبنی بر اعتراض مسافران نسبت به تاخیر منتشر می‌شود و رسانه‌ها گزارش می‌دهند که مسافران فلان پرواز در اعتراض به تاخیر سوار هواپیما نشده‌اند یا هواپیما را ترک نکرده‌اند، بازخورد مناسبی از سوی مسئولان انجام نمی‌شود؟ بازخوردی مبتنی بر اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی.

به‌عنوان نمونه چرا از قدرت اطلاع‌رسانی رسانه فراگیری مانند تلویزیون در یک ساعت پربازدید برای شفاف‌سازی و ابهام‌زدایی درباره حقوق متقابل مسافران و شرکت‌های هواپیمایی نسبت به یکدیگر در زمان بروز مشکلاتی مانند تاخیر، استفاده نمی‌شود؟ حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی برای مسافران حقوقی تعریف می‌کند که در ایران نیز از سوی سازمان هواپیمایی کشوری همواره مورد توجه و تاکید بوده و در سال‌های اخیر حتی این حقوق در قالب دستورالعملی با نام وظایف شرکت‌های هواپیمایی در زمان تاخیر در قبال مسافران، به آنها ابلاغ شده اما نکته اینجاست که معلوم نیست این حقوق چه‌قدر از سطح مسئولان و شرکت‌های هواپیمایی فراتر رفته و وارد زندگی مردمی شده است که با عجله بلیت هواپیما می‌خرند؛ با عجله سوار هواپیما می‌شوند و در مواجه شدن با تاخیر خون‌شان به جوش می‌آید.
 
نکته مهم این است که اطلاع‌رسانی در این زمینه هم برای مسافران و هم برای شرکت‌های هواپیمایی سود دارد. در واقع این قوانین مشخص می‌کند در زمان تاخیر و لغو پرواز، مسافران و شرکت‌های هواپیمایی تا چه اندازه می‌توانند از یکدیگر طلبکار باشند و خلبان و مهماندار چه نقشی در این میان دارند. اگرچه تعقیب و گریز مسافران و کادر پرواز همچنان رفتاری ناشایست و غیرقابل دفاع است اما یکی دیگر از عواملی که می‌تواند منجر به بروز چنین رفتارهایی شود، پاسخگو نبودن شرکت‌های هواپیمایی در قبال مسافران درباره علت تاخیر و لغو پرواز است. نمایندگان شرکت‌های هواپیمایی موظفند در زمان پرواز در فرودگاه مستقر و نسبت به پرسش‌های مسافران پاسخگو باشند، بنابراین اگر خلبان و مهمانداران نتوانند درباره علت تاخیر یا لغو پرواز اطلاعات کافی در اختیار مسافران قرار دهند این نمایندگان هستند که باید توضیحات کامل و قانع‌کننده‌ای درباره علت این اتفاقات و درباره سرنوشت پول بلیت به مسافران ارائه دهند.

ارائه نشدن سرویس‌های لازم از سوی شرکت‌های هواپیمایی به مسافران متناسب با میزان تاخیر، علت دیگری است که می‌تواند در بروز رفتارهای پرخاشگرانه از سوی مسافران موثر باشد؛ هرچند همچنان بروز رفتارهای نامطلوب از سوی مسافران قابل دفاع نیست. اما بد نیست به عنوان مسافران پرواز، یک جوالدوز هم به خود بزنیم! ما به‌عنوان مسافران حمل‌ونقل هوایی، تاکنون چه‌قدر تلاش کرده‌ایم درباره حقوق‌مان در پرواز آگاهی پیدا کنیم؟ در شرایطی که تنها با جست‌وجوی کلیدواژه «حقوق مسافران پرواز» در گوگل می‌توان جزییات حقوق مسافران و شرکت‌های هواپیمایی نسبت به یکدیگر در زمان تاخیر و لغو پرواز را مطالعه کرد، چه‌قدر تلاش کرده‌ایم تبدیل به مسافران آگاهی شویم که نه‌تنها در زمان بروز تاخیر و لغو پرواز عکس‌العمل مناسب انجام می‌دهیم، بلکه می‌توانیم براساس منطق، حقوق خود را مطالبه کنیم و میزان مجاز اعتراض خود را بدانیم.

تاخیر و لغو پرواز بی‌شک به ضرر ماست؛ زیرا برنامه‌های مهم ما را که به خاطر رسیدن به آنها هزینه بلیت هواپیما را پرداخت کرده‌ایم به هم زده است؛ ما از مهمانی، جلسه اداری، امتحان، مصاحبه و هزار برنامه مهم دیگر جا مانده‌ایم که حتی اگر پول بلیت را بازگردانند برخی از آنها تکرار نخواهد شد اما در کنار این مسئله خوب است یادمان باشد که با تاخیر و لغو پرواز، ما جان خود را حفظ کرده‌ایم؛ چیزی که از همه موقعیت‌هایی که از دست داده‌ایم مهم‌تر است و هرگز تکرار نخواهد شد! کافی است باور کنیم ایمنی حرف اول و آخر را در حمل‌ونقل هوایی می‌زند؛ باور کنیم خلبان حتی برای حفظ جان خودش هم که شده نمی‌تواند پرواز مخاطره‌انگیز انجام دهد، باور کنیم بعد از سال‌ها تحریم و فرسودگی ناوگان، احتمال تاخیر در پروازها زیاد است. بنابراین بهتر است به جای اینکه خلبان را دنبال کنیم تا از او اعتراف بگیریم، دست او را برای اینکه با جان ما بازی نکرده است به گرمی بفشاریم و با هم به امید روزهای بهتر برای ناوگان هوایی کشور دعا کنیم.

* روزنامه‌نگار