قزاقستان چگونه در مسیر توسعه قرار گرفت؟

وبلاگ محسن جلال‌پور: برای یک سفر کاری چند روزی به قزاقستان سفر کرده‌ام. قزاقستان تغییر کرده و دارد از باشگاه کشورهای توسعه نیافته خارج می‌شود. به وضوح می‌شود نسیم تغییر را در این سرزمین بزرگ احساس کرد.

صحبت‌های سه سال پیش «نورسلطان نظر بایف» رئیس‌جمهور این کشور را همچنان در ذهن دارم و با واقعیت‌های موجود مقایسه می‌کنم. سرعت رشد در قزاقستان رشک برانگیز است. دست‌کم این‌که قابل مقایسه با دیگر کشورهای شمال ایران نیست. مردم این کشور به آینده امیدوارند و چشم‌انداز نگران کننده‌ای مقابل خود نمی‌بینند. آنها این وضع را مدیون و مرهون اصلاحات تدریجی نظربایف می‌دانند.

یاد سه سال پیش افتادم که قرار بود آقای نظربایف و هیأت همراه به تهران سفر کنند. اولین بار وقتی تصوراتم نسبت به این کشور و رئیس جمهورش به هم ریخت که سفیر قزاقستان برای هماهنگی به اتاق ایران آمد و پرسید آیا سالنی دارید که میزی به بزرگی 200 نفر داشته باشد؟

تعجب کردم و پرسیدم به چه منظور؟ گفت: آقای نظربایف همیشه اصرار دارند نشست با فعالان بخش خصوصی به صورت میزگرد باشد. یعنی همه مهمانان دور یک میز بنشینند و سلسله مراتبی وجود نداشته باشد. ما چنین امکانی در اتاق ایران نداشتیم بنابراین اعلام کردیم فروم اقتصادی را در «هتل اسپیناس پالاس» برگزار می‌کنیم. روز برگزاری فروم، نورسلطان نظر بایف و هشت نفر از وزرای قزاقستان به اتفاق تجار و بازرگانان هر دو کشور دور میز 200 نفری نشستیم تا درباره راه‌های افزایش همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور مذاکره کنیم. نشست را نظربایف شخصا اداره کرد و چهار ساعت تمام به حرف‌ها گوش کرد و نکات مهم را نوشت.اگر مشکلی عنوان می‌شد، وزیر مربوطه را خطاب قرار می‌داد و همانجا توضیح می‌خواست. برای حل مسائل و مشکلات تجارت بین دو کشور، زمان تعیین می‌کرد و خطاب به فردی که مشکل را مطرح کرده بود می‌گفت:تا دو هفته آینده اگر کارتان حل شد که هیچ، اگر نشد به دفتر من مراجعه کنید یا به این شماره زنگ بزنید.

درواقع وزرایش را مجبور می‌کرد که مشکلات را همان‌جا حل و فصل کنند. آن روز جلسه تمام شد و فکر کنم نظربایف هم به کشورش بازگشت اما وزرای قرقیزستان تا یکی دو روز بعد در تهران ماندند تا مشکلات مطرح شده را حل کنند.

امروز وقتی با تجار قزاقستان جلسه داشتم، این خاطره را تعریف کردم و پرسیدم رویکرد آقای نظربایف چقدر در بهبود وضع کشورتان اثر گذار بوده؟

گفتند: آن‌قدر که از همه کشورهای منطقه وضع با ثبات‌تری داریم و در رتبه سهولت کسب وکارمان هم به 35 رسیده که برای ما جایگاه خوبی محسوب می‌شود. درست گفتند؛ رتبه سهولت کسب و کار در قزاقستان از ایران، روسیه و حتی ترکیه هم بهتر است.خیلی بهتر.

برداشتم این است که قزاقستان با اصلاحاتی که در پیش گرفته، دیگر یک کشور مبتنی بر منابع طبیعی نیست.

این کشور زیرساخت‌ها و الزامات پایه‌ای را شکل داده و در حال حرکت به سمت ارتقای کارایی اقتصاد خود است. در صبحت‌هایی که با چند تاجر سرشناس این کشور داشتم متوجه شدم رشد اقتصادی مبتنی بر افزایش بهره‌وری در دستور کار این کشور قرار دارد و اصرار زیادی بر بهبود وضعیت نیروی انسانی و ارتقای کیفیت محصولات خود دارند. بهبود آموزش را در دستور کار داده‌اند و به جلب سرمایه خارجی فکر می‌کنند. بر خلاف ما نه مشکل آب دارند و نه مشکل زمین. انبوهی زمین قابل کشت دارند که می‌تواند نقش این کشور را در سال‌های خشک و سخت پیش روی خاورمیانه در مرکز توجه دولت‌ها به منظور تأمین غذا و محصولات کشاورزی قرار دهد.

درباره این کشور باز هم می‌نویسم.