◄ چند نکته درباره طرح جامع حمل و نقل

معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی در گفت وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره فاز اول طرح جامع حمل و نقل توضیح داده است(1). گفته های ایشان را می توان در بندهای زیر خلاصه کرد:

- در فاز اول مطالعات طرح جامع حمل و نقل مدل های پیش بینی تقاضای سفر برای تمامی شقوق حمل و نقل طراحی شده و هم اکنون  یک مدل جامع برنامه ریزی حمل و نقل برای تحلیل سفرهای مسافری و تبادلات باری بین ۴۱۸ شهرستان کشور ایجاد شده است.

- با استفاده از این مدل می توان پیش بینی کرد که زیرساخت های موجود در سال های آتی با چه میزان تقاضا مواجه خواهند شد و ظرفیت های موجود تا چه افقی پاسخگوی نیازها خواهند بود و برنامه های توسعه آنها از چه مقطع زمانی باید آغاز شود.

- با استفاده از این مدل، می توان اثرات احداث یک طرح جدید یا توسعه هر بخش از شبکه موجود را بر سایر بخش ها دید و در مورد توجیه پذیری و اولویت طرح ها اظهار نظر کرد.

- قرار است با همکاری سازمان برنامه و بودجه، طرح های بودجه سال آتی را بر مبنای این مدل، ارزیابی و جهت تخصیص اعتبارات اولویت بندی شود تا طرح هایی که اثر بیشتری بر بهبود شبکه حمل ونقل و امکان جذب بار و مسافر بالاتری را دارند در اولویت تخصیص اعتبارات و اتمام هرچه سریع تر قرار گیرند.

- این مدل جامع دارای قابلیت انعطاف پذیری در پیش بینی ها با توجه به شرایط مختلف در سنوات آتی است.

- کلیه اطلاعات شبکه موجود حمل و نقل شامل شبکه راه ها، راه آهن، بنادر و فرودگاه های کشور در این سامانه وارد شده است.

- از این پس کلیه برنامه های توسعه زیرساختی در بخش حمل و نقل باید پس از ارزیابی و تحلیل برای سپری کردن مراحل بعدی شامل تخصیص بودجه، مطالعات تفصیلی و طراحی و ...  در این سامانه معرفی شوند که در این زمینه مذاکرات خوبی با سازمان برنامه و بودجه کشور داشته ایم.

- فاز اول طرح جامع حمل و نقل به زودی برای تصویب و ابلاغ به دولت ارسال خواهد شد.

- اولویت بندی طرح های موجود در قانون بودجه با استفاده از نتایج مدل جامع حمل ونقل خواهد بود.

- مطالعات قبلی طرح جامع حمل و نقل کشور از سال ۱۳۸۲ آغاز و با مشارکت شرکت مشاور خارجی انجام شد. مطالعات تا سال ۱۳۸۸ ادامه داشت که به دلیل اختلافات به وجود آمده بین کارفرما و مشاور، مطالعات نیمه کاره رها شد.

- فاز دوم طرح جامع حمل و نقل به طراحی شبکه بهینه حمل و نقل کشور و زیرساخت های مورد نیاز آن تا افق ۱۴۰۴ اختصاص خواهد داشت.

بر این اساس از این طرح انتظار می رود که:

- در سال های بعد معلوم باشد که کدام طرح حمل و نقلی اولویت دارد. به خصوص طرح های زیرساختی.

- بدانیم زیرساخت های موجود در سال های آتی با چه میزان تقاضا مواجه خواهند شد و ظرفیت های موجود تا چه افقی پاسخگوی نیازها خواهند بود.

- با تغییر شرایط در سال های آتی این مدل قابل به روز شدن باشد.

- در فاز دوم شاهد نتایج بهینه سازی شبکه حمل و نقل باشیم.

- اجرای طرح های حمل و نقلی واجد توجیه اقتصادی شوند.

اما

- چند سال قبل از سال 82 نیاز به طرح جامع را احساس و در این سال به آن اهتمام کرده ایم و حالا بعد از 16 سال فاز اول آن ارایه شده است و هنوز برای تصویب و ابلاغ به همه دستگاه های ذیربط به دولت ارسال نشده است. آیا در دولت تصویب خواهد شد؟

- این که کلیه برنامه های توسعه زیرساختی در بخش حمل و نقل قبل از تخصیص بودجه در این سامانه معرفی شوند در مرحله مذاکره با سازمان برنامه است. آیا سازمان برنامه و بودجه جواب مثبت خواهد داد؟

- این که طرح های بودجه سال آتی را بر مبنای این مدل، ارزیابی و جهت تخصیص اعتبارات اولویت بندی کنیم  و در بودجه سنواتی بگنجانیم باید اولاً از سد سازمان برنامه بگذرد. سپس از سد دولت و درنهایت از مجلس. چه تضمینی است که نمایندگان مجلس در هنگام تصویب بندهای بودجه چشم بر علایق منطقه ای ببندند و به خروجی این طرح جامع ( که با زحمت و خون دل به اینجا رسیده ) گردن بگذارند؟

جمع بندی و نتیجه گیری: اطلاع رسانی در باره طرح جامع حمل و نقل در این مقطع اقدام درستی بود اما هیچ ضمانتی برای دستیابی به اهداف بسیار خوبی که در طراحی این سیستم در نظر گرفته شده است وجود ندارد مگر آنکه ذهنیت نمایندگان مجلس و افکار عمومی با آن همراه شود.

انعطاف پذیری طرح در مقابل تغییر شرایط در سال های آتی شرط مهم دیگری است که ضامن موفقیت طرح خواهد بود.

بهینه سازی شبکه حمل و نقل در فاز دوم این طرح، سنگ بزرگی است که بدون اجماع، قابل زدن نخواهد بود.

مراجع

1) پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی/ عنوان خبر: بهره برداری از فاز اول طرح جامع حمل و نقل کشور/ اولویت بندی طرح های بودجه بر مبنای نتایج فاز اول طرح جامع حمل و نقل/ سه شنبه ۴ تیر ۱۳۹۸ / شناسهٔ خبر: 68780