◄ برقی کردن راه آهن تهران مشهد؛ ارتقاء بهره وری ناوگان و کاهش بار مالی دولت

بعضی پروژه های زیربنایی بخش خصوصی توانایی سرمایه گزاری ندارد توی لیبرال ترین اقتصادها و کشورها ، هم حتی میبینیم اونجا هم دولت سرمایه گزاری بعهده میگیرد ،


یک چیزی خارجی ها میگویند ما ایرانی ها مثل طوطی تکرار میکنیم ، درحالیکه با کارشناسان اقتصادی صحبت میکنیم متوجه میشویم بعضی این حرفها در تئوری هست در دنیای واقعی ۱۰۰ درصد کاملا قابل اجرا نیست و وحی منزل نیستند ، شما طرح دولت امریکا برای سرمایه گزاری روی زیرساخت ها و پروژه های زیربنایی به میزان چند تریلیون دلارببینید یا مثلا بخش بهداشت ، اگر دولت رها کند واقعا چه سرنوشتی یک کشور پیدا میکند ،

همه جا ، بخش خصوصی و اقتصاد آزاد جواب مطلوب نمیده ،

من یه ایراد فلسفی مطرح میکنم ، میگویند بیشترین بهره وری بخش خصوصی دارد طبق این فرضیه پس باید تلفات جاده ای بخاطر خودروهای شخصی پایین باشد
اما بعکس میبینیم بخش ریلی تلفات کمتری دارد .چرا اونجا که حمل و نقل دست مردم هست اما تلفات بالاتر از بخش ریلی هست دست دولت و یا متخصصین بخش خصوصی هست ؟
منظورم امری که تخصص محورتر میشه بهره وری بالاتر و تلفات پایین تر شده، این مزیت ریل نسبت به جاده هست. اینجا تئوری اقتصاد ازاد کامل جواب نمیده .
یعنی این فرضیه های تعادل خودجوش و بهره وری بالا خصوصی در همه جا جواب نمیده، مگر نه بخش خودرویی دست مردم هست باید بیشترین بهره وری از نظر جانی مالی نسبت به ریلی میداشت! اما در واقعیت این امکان نیست . بخش مدیریت تخصصی متمرکز ریل موفق تره !! توی نسبت تلفات ، البته توی سوداوری قبول داریم ریل ایران زیانده هست

اون مسیر هایی میگید کریدور تعریف شده دارند مثلا محور راه اهن رشت به بندر انزلی اتصالش به اتمام رسیده ، این کریدور همین الان ترانزیتی هست ،

تبریز خاوران تمام شده هست، اما خط خاوران تا ایستگاه راه اهن بین المللی تبریز بطول ۳۰ کیلومتر مانده، پارس اباد اردبیل طرح مطالعاتی هست هنوز معلوم نیست مجوز بگیرد چون دو مسیر موازی رشت آستارا و اردبیل پارس اباد نهایتا یکی از انها امکان باقی ماندن دارد ،، دو مسیر موازی ترانزیتی صرفه اقتصادی نداره ،


راه اهن سنندج باشماق صرفه اقتصادی ندارد چون سمت عراق در انجا ریلی وجود ندارد! دولت عراق هم عزم ساخت چند صد کیلومتر نداره مثل سرنوشت راه اهن هرات ایران پیدا میکنه ، همین الان ما خط لوله صلح به پاکستان ساختیم تا مرز بردیم اما پاکستان یک متر هم نساخته! غرامت هم نداده سرنوشت پول ایران چی میشه؟؟؟، ساخت این نوع خط اهن ها فقط هزینه بیفایده بر بودجه ملی کشورمان میگذارد . لذا دست از این رویا پردازی های کاذب برداریم ، دولت عراق توی خط اهن بصره شلمچه فقط چند ده کیلومتر نیاز به اتصال داره اما اکراه باز داره زورش می اید .

لپ کلام این نوع طرح ها فقط دامی هستند که بودجه ما را هدر بدهند بدون هیچ نتیجه ملموس مفید هستند. ما باید سود آورترین ، کوتاه ترین ، نتیجه اور ترین خطوط ببینیم ، مگرنه به سرنوشت خط لوله گاز صلح پاکستان ، و خط اهن سریع السیر اصفهان منجر میشود، مثل داستان قضیه خواستگاری از دختر شاه میمونه از خواستگار پرسیدند چقدر موفق شدید گفت ۵۰ درصد ان حل شده است! من موافق هستم ، فقط موافقت عروس مانده!!😂 این خطوط راه اهن که بعضا گفته میشود هم بعضا اینگونه هست کشور همسایه اماده نیست و تمایل ندارد ،بعد ما توی توهم اتصال هستیم ،
هر وقت ان ها خط ریلی شان به مرز ما عملا متصل کردند 《ماهم اماده سرمایه گزاری بشویم》. راه اهن استارا رشت و پارس اباد اردبیل چون خط اهن لب مرز هست سرمایه گزاری بر روی یکی از انها معقولانه تر هست
اما عراق چقدر ظرفیت دارد که ما ۳ خط اتصالی به ان فرض گرفتیم؟ بالاخره باید یکسری خطوط الویت بدهیم خط بصره راحت ترین هست و فیدبک گیر خطوط اینده هست ، خط اهن خسروی زمانی که دولت عراق عملیات ساخت به سمت مرز ما را شروع کرد همزمان باید ما شروع کنیم ، لذا خط بصره ابتدا مسافری باری هست بشرط موفقیت ان، خط خسروی بشرط اینکه طرف عراقی سمت خط اخن خودش بسازه ،نقش مسافری کربلا بعهده میگیره و خط اهن بصره شلمچه به خط باری تبدیل میشه.

اینها همه به شرطی موفقیت امیز هستند که کشور همسایه هم عزم و سرمایه گزاری اتصال داشته باشد


برقی کردن راه اهن تهران مشهد یک پروژه مهم هست هم زیارتی مذهبی مسافری ، پر مسافرترین خط طبق آمارها هست ، ترانزیتی هست جزو کریدور شرق به غرب هست

دوست عزیز که می گید محور راه اهن رشت به بندر انزلی اتصالش به اتمام رسیده خیر ! هنوز ریل به بندر نرسیده و قطعه آخر درگیر مسائل زیست محیطیه و اصلا متوقفه نکته دوم اینکه تا ریل و بزرگراه و آزادراه به شکلی درست و استاندارد به مرزها نرسد کارکرد واقعی خود را پیدا نمی کنند ما نمی توانیم بگوییم که خب حالا چون ممکن است عراق یا افغانستان تمایلی به ساخت ریل ندارند پس ما ریل را به سمت مرزها نبریم !!! ما باید کار خود را بکنیم و ریل را به مرزها برسانیم و بعد رایزنی ها را هم کنارش و بعدش ادامه دهیم تا بتوانیم از مزیت موقعیت جغرافیایی استراتژیک مان برای شکستن تحریم ها و تاثیر بر آرای جهانی , متنوع سازی اقتصاد و اقتصاد غیر نفتی با درآمد خوب و قابل حساب کتاب ترانزیتی , توسعه مناطق محروم و ... بهره ببریم درواقع درآمد ترانزیتی شیرین ترین درآمدیه که یک کشور می تونه بدست بیاره بعد شما می دانید ما از همین بحث ترانزیتی و بحث بازار عراق می توانیم به سود خالص 20 میلیارد دلاری برسیم ؟ همین عراقی که شما کوچک و کم اهمیت شمردی و ضمنا بحث رسیدن به مدیترانس و این ریل باید تا سواحل مدیترانه بره تا راه بر شیطنت محتمل ترکیه بسته بشه خود بازار سوریه هم سود هنگفتی برای ما داره که چون زمینی به شکل درستی متصل نیستیم سودش به جیب ترکیه ایی می ره که تا چند سال پیش در حال غارت سوریه بود ! مثالش شهرک شیخ نجار که بردند . پس ما باید خرمشهر بصره - کرمانشاه خسروی بغداد - سنندج مریوان باشماق منطقه سلیمانیه کرکوک تکریت اتصال به ریل شمال جنوب عراق را پیگیر باشیم و حتی بعدها مهاباد تمرچین اربیل موصل ریل شمال جنوب عراق که این ها باید از مسیرهای مختلف به سمت شمال و جنوب سوریه بره . در مورد ریل هرات هم باید ما این کار را انجام می دادیم تا شبه باراندازی در داخل خاک این کشور شکل بگیره که قطعا از وضعیت سابق شرایط بهتریه حالا باید با چین و حکومت افغانستان رایزنی کنیم که مثلا چینی ها تامین بودجه کنند ما برای صادرات خدمات فنی مهندسی برویم هرات برسد به مزار شریف و نهایتا کاشغر چین که برای ما هزار منفعت است . ریل اردبیل پارس آباد و رشت آستارا هر دو می توانند باشند رشت آستارا می تواند در حکم کریدور اصلی شمال جنوب کار کند باری که به بندرعباس و چابهار می رسد از طریق این ریل جابه جا بشه محور اردبیل پارس آباد در حکم کریدور جنوب غرب (بندر بوشهر بندر امام (ره)) شمال غرب عمل کند که البته خود استان اردبیل هم می تونه صادرات خوبی داشته باشه که البته بعدها می طلبد که محور اندیمشک پل دختر مهران ایلام کرند غرب سنندج زنجان هم ساخته بشه تا این کریدور هم به کارکرد نهاییش برسد ظرفیت های داخل کشور و بازار 600 میلیون نفری منطقه و موقعیت استثنایی کشور ساخت همه این کریدورها را می طلبد مطمئن باشید هیچکدام از این کریدورها بدون بار و مسافر نمی ماند البته باید به ترتیب الویت جهانی (نفع ملی) , کشوری و نهایتا منطقه ایی ساخته بشن و باید روی حذف بروکراسی های بی خود هم کار کرد .

ما در دنیای واقعی زندگی میکنیم .


راه اهن بندر انزلی تمام شده هست به محض رفع اختلاف ریل گزاری اون در عرض چند ماه تمام میشه ، فلسفه حمل و نقل ترکیبی همین هست ، بفرض ما با آذربایجان به اختلاف خوردیم نقش راهبردی بندر انزلی مارا بی واسطه به روسیه متصل میکند .


در مورد اینکه ما خطوط اهن به مرز برسانیم ، بودجه محدودیت دارد . اینکه ۳ قسمت مرز متصل بشود امکان ندارد ، نمونه بارز خط لوله گاز صلح هست دست ایران در پوست گردو ماند . هیچ ضمانتی نیست که کشور همسایه هم راغب به اجرای ان باشد ، تا وقتی که مذاکرات جدی و ضمانت های محکم وجود نداشته باشد.



نکته بعدی ما واقعیات سیاسی و ژئوپلتیک را باید ببینیم ، هم دولت عراق و ایران ، یکسری از خطوط مرزی بیشتر ترجیح میدهند و در سایر مناطق دارای اختلاف هستند .

راه اهن بصره راحت ترین و سهل ترین مسیر هست تقریبا بغیر از قضیه پل روی اروند کنار ، مشکل خاصی ندارد این پروژه کمتر از یکسال قابلیت لینک شدن دارد .


دومین مسیر مرز خسروی هست که نزدیکترین راه به بغداد کربلا و نجف هست ، کشوری که ۸۵ درصد جمعیت شیعه هست سالانه چند میلیون زائر شیعه به کربلا و مشهد میروند با چه استدلالی فکر میکنید مثلا برای مسئول در دو کشور خط اهن باشماق الویت باشد؟ تراز مبادلات تجاری و نوع روابط سیاسی ببینیم . هم جامعه و هم مسئولان دولتی یک سری خطوط ترانزیتی بیشتر ترجیح میدهند .



در مورد خط اهن هرات ، ساختن خط اهن به همین راحتی اسانی نیست اوضاع افغانستان تا ایجاد ثبات و سرمایه گزاری و رشد ، سالها طول خواهد کشید و متغیرات فراوانی در تغییر اوضاع دخالت دارند ، رییس بانک مرکزی افغانستان تابحال مدرک تحصیلی اکادمیک نداشته ، یا وزیر علوم که اصلا مدرک تحصیلی غیر لازم میداند!، تا بلوغ سیاسی و عقلی طالبان و خرابکاری های مدیریتی بسیار ،
سالها طول خواهد کشید بفرض ایجاد ثبات و پایداری امنیت ، افغانستان از وضع معشیت به وضع درحال توسعه گام بردارد این در کوتاه مدت امکانپذیر نیست ابزارهایی نیاز دارد . حال از منافع متضاد قدرتهای جهانی و منطقه ای هم بگذریم .


درحالیکه خطوط دیگر ایران با با سرعت بیشتر قابلیت لینک شدن دارند مثلا خط بصره ، دولت عراق ثروتمند هست صادرات چند میلیونی بشکه نفت دارد ، دارای ثبات نسبی سیاسی فعلا هست ، همینطور کشوری درحال توسعه و بازسازی سریع هست همچنین اشتراکات فرهنگی و مذهبی، سیاسی داریم.


در مورد خط اهن لاذقیه ، از سمت موصل لراق به سوریه قطع شده است فعلا امکان ترانزیت ندارد .

عقل حکم میکنه در جاییکه امکان پذیر تر هست و دسترس تر هست سرمایه گزاری بیشتر بشود .

ریل بندر انزلی در منطقه تالاب 100 درصد متوقفه و هنوز هیچ مجوزی برای اجرا ندارد نمی دانم چه جوری شما می گید تمام شده یا چند ماه دیگر تمام می شود ! حمل و نقل ترکیبی هم از سر ناچاری و کسری زیرساخت هاست که هزینه ها را افزایش می دهد .
بله منم تکرار کردم که ریل باید براساس الویت جلو بره در مورد خط لوله گاز که گفتین بالاخره این گاز باید به مرزهای شرقی می رسید که مردم استفاده کنند یا که خیر ؟ خب حالا ما تا لب مرز این گاز را بردیم که باید می بردیم بقیش می شه رایزنی ها و البته شما مطمئن باشید دیر یا زود منطقه باید به ورود گاز ما بله بگوید چون مخازن گاز اکثر کشورها ناچیزه ریل هم همینه همان حمل و نقل ترکیبی را هم درنظر بگیرید حداقل بار باید به شیوه ریلی به مرزها برسد بعد در مرز همسایه بار تغییر شیوه حمل بده نه اینکه بار در جایی مثل سنندج تخلیه بشه !!! بله باز تکرار می کنم الویت احداث مهمه ولی نهایتا ما بخواهیم مثلا از نیمه شمالی کشور به کردستان عراق باری صادر کنیم لازم نیست که بار را به جنوب کشور خودمان و عراق ببریم تا مجدد بار به سمت شمال بیاد و دور شمسی قمری بزنیم ! یا بار بخواد به سمت شمال سوریه و مدیترانه بره باز این دور شمسی قمری لازم نیست ! حتی مرز خسروی هم این مسیر را دور می کند بعدها که این 2 مسیر (خرمشهر بصره و خسروی) ساخته شد باید این مسیر باشماق هم ساخته بشه فکر می کنم کمی در جغرافیا ایراد داشته باشید ما با عراق حدودا 1350 کیلومتر مرز مشترک داریم کشور ما پهناوره و عراق هم از شمال تا جنوب کشیده شده هر کدام از این مرزها اهداف و مقاصد خاص خود را دارد و ما بخواهیم به آن 20 میلیارد دلار خوابیده در عراق برسیم همه این زیرساخت ها را باید به الویت جلو ببریم 90 درصد کل کار کشور ما در همین منطقه خودمانه و اگر بخواهیم بدون سرمایه گذاری خارجی طرح ریلی برقی سازی تهران مشهد را اجرا کنیم که حدودا 1 میلیارد دلار هزینه می برد آن هم در شرایط فعلی بودجه ایی کشور و کسری زیرساخت های ابتدایی مثل آب برای مردم , چاره ایی نخواهیم داشت جز تعطیلی تمام پروژه های ریلی کشور شامل حتی ریل هایی که تولید ثروت سنگین می کنند مثل رشت آستارا و تحریم شکنن و هزار منفعت دیگر برای ما دارند . راه آهن برقی خیلی قشنگه ! اما اگر دقت کنید ببینید چه کشورهایی راه اندازی کردند شاید به فکر فرو برید که چرا هر کشوری نتوانسته این قشنگ! را اجرایی کند !

آینده قاضی عادل تری هست .


ما در اسلام نیت را مهمتر میدانیم ، امیدوارم این حرف ها از منشا عقلانیت باشد