◄ طرح جامع افزایش بهره وری ریلی و کسب درآمد میلیارد دلاری راه آهن

اما اگر روزی موانع افزایش بهره وری شبکه ریلی ایران به ترتیبی که بیان می شود، رفع شوند درآمد شبکه ریلی کشور بیش از دو میلیارد دلار در سال خواهد شد.

• چنانچه سالانه  100 میلیون تن بار در مسافت 1000 کیلومتر با شبکه ریلی جابجا شود کرایه حمل این بار با قیمت های کنونی حمل بار در کشور  1.8 میلیارد دلار می باشد.
• و چنانچه سالانه 200 میلیون تن بار در مسافت 1000 کیلومتر با شبکه ریلی جابجا شود کرایه ای که به شبکه ریلی تعلق می گیرد 3.6 میلیارد دلار خواهد بود.

چنانچه اقدامات زیر انجام شود قابلیت جابجایی تا 200 میلیون تن بار داخلی و ترانزیتی توسط شبکه ریلی ایران وجود دارد:

گام اول:

•  مشوق های لازم جهت افزایش حمل بار ریلی برای مالکان بارهای عمده لحاظ شود و جلسات مستمری با این شرکت های بزرگ برگزار گردد.
• برای شرکت های مالک واگن یا لکوموتیو که بتوانند با جذب مشتریان جدید میزان جابجایی بار را نسبت به سال قبل افزایش دهند به ازای هر ده درصد افزایش حجم بار جابجا شده درصد مناسبی تشویق در سهم دسترسی به شبکه از بارنامه ها لحاظ شود.
• شرکت هایی که نسبت به خرید لکوموتیو جدید اقدام نمایند در 5 سال اول بهره برداری از لکوموتیوهای جدید سهم لکوموتیو از بارنامه 30 تا 35 درصد اعمال گردد.
• تعمیر و نگهداری و ارتقای بهره وری خطوط ریلی به شرکت های خصوصی واگذار گردد و شرکت هایی که بتوانند بر اساس شیوه نامه ای که توسط راه آهن ابلاغ خواهد شد بهره وری خطوط ریلی را افزایش دهند درصدی از افزایش درآمد راه آهن از محل حمل بار اضافه به آنها تعلق خواهد گرفت.
• به مدت سه سهم قطارهای مسافری از مسیرهای یک خطه ریلی که جابجایی مسافر در آن مسیرها زیان ده می باشد متوقف گردد در مقابل شرکت راه آهن مکلف شود سه تا پنج سال بعد این مسیرها را دو خطه نماید.  قطارهای مسافری در مسیرهای یک خطه از جمله عوامل توقف قطارهای باری در طول مسیر و کاهش بهره وری شبکه ریلی می باشند.
• تمرکز بودجه ریلی کشور بر اجرای پروژه ها اولویت دار باشد و همه پروژه های غیر اولویت دار تا زمان بهره برداری از پروژه های اولویت دار متوقف گردند. پراکنده شدن منابع مالی موجود عین بی تدبیری و ضایع کردن فرصت ها و سرمایه های ملی می باشد.
• خطوط ریلی ترانزیتی به سرعت اجرایی شوند از جمله این خطوط عبارتند از: راه آهن رشت انزلی؛  راه اهن عسلویه به شیراز؛ اتصال راه آهن کرمانشاه به راه آهن عراق؛ راه آهن رشت آستارا و اتصال به راه آهن آذربایجان؛ همچنین مسیر راه آهن مهم میرجاوه بازسازی و ارتقا یابد و به گونه ای برنامه ریزی شود که بتوان سالانه تا 5 میلیون تن بار از این مسیر ترانزیت شود.
• حداقل 70 درصد منابع وزارت راه به اجرای پروژه های ریلی اولویت دار اختصاص یابد.
• بانک ها مکلف شوند که به مدت پنج سال حداقل 30 درصد وام های کم بهره را به اجرای پروژه های توسعه ای ریلی اختصاص دهند.
• شرکت هایی که نسبت به جذب سرمایه گذاری های خارجی در توسعه شبکه ریلی اقدام نمایند به هر طریق ممکن مورد حمایت وزارت راه و شهرسازی، بانک مرکزی و دولت و حاکمیت قرار گیرند.
• شرکت های داخلی که در توسعه زیرساخت ها و ناوگان ریلی سرمایه گذاری نمایند مورد حمایت جدی قرار گیرند.
• شرکت ذوب آهن اصفهان به عنوان تنها تولید کننده ریل uic60 و شرکت های سازنده واگن های باری و مسافری مورد حمایت جدی و موثر قرار گیرند به گونه ای که بتوانند سفارش ساخت خود را در حد ظرفیت تولیدشان افزایش دهند.
• شرکت های حمل و نقل بین المللی که بار خود را از طریق شبکه ریلی ایران ترانزیت نمایند از سال 1401 تا سال 1405 به میزان 25 درصد در کرایه حمل از تخفیف برخوردار شوند.

چنانچه 50 درصد بار جاده ها به راه آهن منتقل شود ضمن اینکه درآمد شرکت راه آهن به شدت افزایش خواهد یافت و از آلودگی هوا در حد قابل ملاحظه ای کاسته خواهد شد از کشته شدن چند هزار نفر در سال و قطع نخاع و قطع عضو هزاران نفر جلوگیری خواهد شد از یتیم شدن هزاران کودک ونوجوان جلو گیری می شود و مردم به امنیت و آسایش بیشتری دست خواهند یافت. تلاش در این مسیر مقدس خدمت به خلق و مجاهدت بزرگ در راه آفریدگار مهربان است.

 گام دوم

در صورت تامین منابع و جذب سرمایه گذاری خارجی گام دوم به موازات گام اول مورد پیگیری قرار گیرد و در غیر این صورت پس از رسیدن گام اول به نتایج مطلوب مد نظر گام دوم آغاز شود.

- برقی کردن خط آهن تهران - مشهد

- دو خطه و برقی کردن خط آهن اصفهان - تهران

- دو خطه کردن خط آهن اصفهان شیراز- عسلویه

- دو خطه کردن راه آهن تهران - خوزستان

- انجام کلیه تمهیدات لازم جهت افزایش سرعت قطارهای مسافری به 160 کیلومتر بر ساعت.

- افزایش قیمت گازوئیل (این اقدام منجر به شکوفایی جابجایی بار توسط حمل و نقل ریلی خواهد شد) میزان مصرف گازوئیل برای هر تن بار توسط شبکه ریلی یک ششم کامیون ها می باشد.

-با انجام اقدامات فوق میزان جابجایی مسافر توسط شبکه ریلی از 33 میلیون سفر به بیش از 200 میلیون سفر در سال افزایش خواهد یافت.

- با انجام اقدامات فوق از کشته  شدن سالانه حداقل ده هزار نفر در سفرهای جاده ای  و قطع نخاع و قطع عضو بیش از ده هزار نفر و مصدوم شدن صدها هزار نفر در سال پیشگیری خواهد شد. قطار امن ترین وسیله حمل و نقل است تعداد کشته های سفرهای ریلی به صد نفر در سال نیز نمی رسد.

- با انجام اقدامات فوق مصرف بنزین و گازوئیل جمعا به میزان حداقل سی درصد کاسته خواهد شد و ایران قادر خواهد شد سالانه میلیاردها دلار بنزین و گازوئیل صادر نماید.

* سیدحسین میرافضلی،  کارشناس حوزه نفت