◄ کاهش اثر دانینگ کروگر در مدیریت راه آهن (ندانستن ندانستن)

یکی از ویژگی های مرحوم دکتر دادمان اشتیاق به یادگیری و آموختن ایشان بود به گونه ای که با وجود داشتن مدرک دکتری پژوهشی سازه های آبی از انگلستان و تجربه مدیریت اجرایی در نهادهای انقلابی و شرکت های مختلف از جمله شرکت شیلات، در هنگام ورود به راه آهن و مواجهه با اصطلاحات تخصصی بدون تکبر و خودبرتربینی از مدیران، کارشناسان و متخصصان توضیحات کامل برای آشنایی با آن مفاهیم را جویا می شد و برای افزایش آگاهی و دانش ریلی وقت کافی اختصاص می داد.

اکنون از ورود آن مرحوم به راه آهن 25 سال می گذرد و اگر نام مدیران در این سال ها را مرور کنیم می توانیم به عمر کوتاه مدیریت در این سمت پی ببریم (متوسط دو و نیم سال) و این درحالی است که در شرکت های موفقی مانند مپنا عمر متوسط مدیریت در مدت مشابه بیش از سه برابر عمر مدیریت ریلی است و همین دو دلیل می تواند زمینه افت شدید حمل و نقل ریلی و عقب افتادگی زیاد از سایر بخش های اقتصادی و صنعتی کشور را فراهم نماید به ویژه اینکه ضعف وزارت راه و ترابری ، سازمان برنامه و مجلس در ترسیم و مطالبه اهداف و گام های رسیدن به آن، سبب عادت مدیران به امور روزمره شده است.

ظاهر ساده و باطن پیچیده این صنعت موجب می شود غالب افراد در نگاه اول مدیریت مجموعه را سهل و آسان تصور کنند در حالی که چنین برداشتی خطاست و همین امر سبب ناپختگی تصمیمات و تحمیل هزینه و خسارات زیاد به کشور می گردد که نمونه این خطاها از سوی مدیران یک بعدی یا جزیره ای (با نقش ایشان در تصمیم سازی) و ... برای افزایش ظرفیت راه آهن درود - اندیمشک قبلا بیان شده است (اثر شوفر در سازمان های بزرگ و پیچیده (کد خبر 220722)،  کوسه های خوب مدیریت در سازمان های پیچیده (کد خبر227520 ) و آموزش مدیران برای رویارویی با پیچیدگی درونی و چالش های جهانی، RMBA (کد خبر 235862).

• این ویژگی ها وقتی در کنار ابعاد روانشناختی افرادی با شناخت اندک (اثر دانینگ - کروگر- Dunning-Kruger Effect) قرار می گیرد مشکلات سنگینی به بار آورده و علاوه بر تصمیمات غلط فنی سبب کاهش انگیزه و مشارکت کارشناسان و متخصصین می گردد.
• بر اساس تعریف بریتانیکا: اثر دانینگ-کروگر ، در روانشناسی، یک شناخت تعصبی که به موجب آن افراد با دانش یا صلاحیت محدود در یک حوزه فکری یا اجتماعی معین، دانش یا شایستگی خود را در آن حوزه نسبت به معیارهای عینی یا عملکرد همسالان خود یا به طور کلی افراد، بسیار زیاد ارزیابی می کنند. به گفته دیوید دانینگ وجاستین کروگر، اثر با این واقعیت توضیح داده می شود که توانایی فراشناختی برای تشخیص کاستی‌ ها در دانش یا شایستگی خود مستلزم آن است که حداقل سطحی از همان نوع دانش یا شایستگی را داشته باشد که افرادی که این اثر را نشان می‌دهند به آن دست نیافته‌ اند. از آنجایی که آنها از کمبودهای خود بی خبرند، این افراد معمولا تصور می کنند کمبود ندارند، مطابق با تمایل اکثر مردم به «انتخاب آنچه که فکر می کنند معقول ترین و بهینه ترین گزینه است» این پدیده تا اواخر قرن بیستم به طور علمی کاوش نشده بود،
• همانگونه که در پند پربار خردمندان ما نهفته است «آن کس که نداند و نداند که نداند در جهل مرکب ابدالدهر بماند» و نشانه جهل مرکب نداشتن پرسش و تصور دانش سرشار در افراد است یعنی معکوس مرحوم دکتر دادمان که می پرسید و گوش می داد.
• در مقاله شماره 20200507 نیویورک تایمز با عنوان (چرا بی کفایتی باعث اعتماد بنفس می شود، به قلم آلیسون هی از آکادمی تگزاس) چنین می خوانیم: در اصل، ما نمی توانیم بدون جستجوی فعال بازخورد و دانش به سطح بالایی از شایستگی برسیم و برای هر فعالیتی خواه بازاریابی، فرزندپروری، فوتبال یا ...، برای به دست آوردن تجربیاتی که به ما کمک می کند اشتباهات خود را ببینیم و از آنها رشد کنیم، نیاز به ذهنی باز است. به گفته دانینگ، ویژگی بارز هوش این است که «در دانستن چیزهایی که نمی‌دانیم خوب هستیم». اگر می‌خواهیم از تاثیر سوگیری‌ های شناختی مانند اثر دانینگ - کروگر جلوگیری کنیم و به طور کلی می‌خواهیم خودمان را بهتر کنیم، بسیار مهم است که بدانیم همیشه چیزهای بیشتری برای دانستن وجود دارد.
• برای کاهش اثر دانینگ کروگر در صنعت پیچیده و مهم راه آهن پیشنهاد می گردد از چرخه کتاب نقشه راه بلوغ استفاده گردد:

• تصمیم شایسته با مشارکت کارشناسان منتقد و منصف درون و بیرون شرکت، اقدام بایسته بر اساس ظرفیت ها و بهبود پیوسته.

​
 * کارشناس حمل و نقل