◄ ساخت لوکوموتیو 4000 اسب و فرصت جبران کاهش سهم راه آهن

خبر افتتاح لوکوموتیو مپ 30 با موتور 4000 اسب با حضور وزیر صنعت و در پی آن خبر تخصیص 10 میلیارد دلار برای راه آهن و 500 میلیون دلار برای خرید قطعه و بازسازی لوکوموتیوهای متوقف، دوستداران صنعت ریلی را مشعوف کرد (تین 272751).

• موتور ریلی RK215 با قدرت اولیه 4300 اسب بخار برای اولین بار در 100 دستگاه لوکوموتیو آلستوم راه آهن استفاده شده که از سال 81 وارد خدمات حمل و نقل ریلی شدند و هم اکنون حدود 70 دستگاه آن به دلیل خرابی های موتور دیزلی متوقف است.

• موتور مذکور که از معدود گزینه های پیش رو در زمان توقف مذاکرات خرید لوکوموتیو از GM و GE و شروع مذاکرات و عقد قرارداد با آلستوم فرانسه در 1376 بود، آلستوم برای کاربرد ریلی فقط نوع 12 سیلندر را در 30 لوکوموتیو AC سوریه نصب کرده بود و نوع 16سیلندر در AD43 ایران استفاده شد و به همین دلیل استاندارد UIC در پنجاهمین موتور دریافت گردید.

• به دلیل برخی غفلت ها در زمان ورود لوکوموتیوها و عدم استفاده از قابلیت حداکثر لوکوموتیو، عملا بسیاری از مشکلات موتور پس از دوران گارانتی آشکار شد و به دلیل تعداد کم این موتور در دنیا که در کاربرد ریلی، دریایی و زمینی به چندصد دستگاه بالغ می شود در مقایسه با انواع GE و GM که حدود 30,000 دستگاه از هر کدام ساخته شده، مشکلات تامین قطعات یدکی بسیار شدید بود که از جمله در زمان مسئولیت اینجانب در دسا به دلیل اشکال مطرح شده از سوی اداره کل نیروی کشش راه آهن در مورد پیستون خریداری شده، تامین کننده انگلیسی از ادامه ارسال قطعات به ویژه پیستون امتناع ورزید و این مسئله باعث توقف روند تعمیرات و بازسازی 50 دستگاه این موتور گردید که به سبب همین اختلال، با بررسی و تلاش گسترده همکاران در شرکت دسا، چندین شرکت تامین کننده پیستون از خارج و حتی سازندگان داخل شناسایی و مشکل مربوطه بر طرف گردید.

• موتور مذکور پس از طی یک دهه و برخورد با چالش ها و اصلاحات متعدد، در اواخر دهه هشتاد به مرحله بلوغ و کمال رسیده بود ولی با وجود رفع مشکلات فنی، خط تولید این موتور در شرکت سازنده (Ruston که آلستوم و سپس MAN آلمان آن را خریداری نمودند) متوقف شد و لذا امکان تامین موتور کامل فراهم نبود و ساخت موتور هم به دلیل تعداد تقاضای اندک اقتصادی نبود که برای توسعه بازار این محصول، در اجلاس مشترک وزرای صنعت D8 (اسفند 1388)، پیشنهاد تولید مشترک برای این بازار در جلسات کارشناسی ارائه و مورد استقبال قرار گرفت، بعلاوه در سال 89 پس از ورود به شرکت دسا و جهت پشتیبانی قرارداد تعمیرات 50 دستگاه موتور مذکور با راه آهن، مرحوم ولی الله گل میرزایی (اولین مدیر جهاد دانشگاهی صنعتی شریف که در کارگروه صنایع ریلی سازمان گسترش نیز همکاری داشتند) به عنوان مدیر پروژه RK215 منصوب شدند و برای ساخت اجزای اصلی این موتور به ویژه بدنه و میل لنگ، هیئتی از شرکت دسا به شرکت کیشویان چین که سازنده لوکوموتیو و موتور دیزلی بود اعزام گردید (سازنده و فروشنده چینی 30 لوکوموتیو 5000 اسب به ایران) که امکان پذیری این همکاری مورد تایید قرار گرفت.

• به منظور بهره برداری بهتر از این فرصت، کنسرسیومی با پنج عضو (مرکب از شرکت های واگن پارس، تورا، فن ژنراتور، دسا و نیز جهاد دانشگاهی خواجه نصیر) برای ساخت لوکوموتیو دیزلی ملی تشکیل و مراتب در بهمن 1389 به وزیر صنایع اعلام شد.

• سال 2016 تاییدیه اولیه تبدیل موتور به گازسوز از سوی شرکت FEV آلمان دریافت گردید که برای جلب نظر موسسات و نهادهای مرتبط جهت حمایت ساخت 10 دستگاه با بیشتر اجزای اصلی از اروپای غربی که هزینه تولید را موجه می نمود اخذ شد.

• موتور دیزل یکی از گلوگاه های اصلی ساخت لوکوموتیو بوده و هست و چنانچه برای ساخت بدنه و میل لنگ این موتور اقدام می شد، بازار مصرف چندصد دستگاه موتور در لوکوموتیوهای راه آهن، مولدهای اضطراری و نیروگاه های پراکنده فراهم می گردید.

• اکنون که شرکت مپنا لوکوموتیو، اجزای اصلی این موتور پرقدرت را ساخته، فرصت بسیار خوبی است برای شتابدهی شناخت و رفع نواقص باقی مانده (تین 271255)، شناسایی ریشه های اصلی خرابی (تین 267358)، اصلاح سیستم های جانبی (تین 257248) و ارتقای این موتور (تین 272720) ... که با اعتبار مورد اشاره مدیرعامل راه آهن می تواند زمینه راه اندازی خط جدید موتور با ظرفیت بیش از ساخت لوکوموتیو (برای بازسازی موتورها و راه اندازی لوکوموتیوهای متوقف آلستوم موجود) را فراهم نماید (تین 266864).