◄ پندی از راه‌ آهن ساحلی ریویرا در انگلستان برای اتصال آستارا و رشت

عباس قربانعلی بیک: 

همشهری (12 آذر): "خزر" در وضعیت بحرانی قرار دارد. در حالی که طی دو دهه گذشته تراز آب این دریاچه ۲ متر کاهش یافته، ثبت ۷۰ سانتی متر افت تراز آب خزر تنها طی ۳ سال اخیر و پیش بینی کاهش ۳۰ سانتیمتری تراز آب خزر برای سال جاری، از بحرانی تر شرایط بزرگترین دریاچه محصور جهان حکایت دارد. نتایج یک پژوهش نشان می دهد ادامه شرایط فعلی، تراز آب دریای خزر را تا ۷۵ سال آینده ۹ تا ۱۸ متر کاهش خواهد داد. این فاجعه محیط زیستی تاثیر منفی بر تالاب های ساحلی به ویژه تالاب انزلی و خلیج گرگان خواهد داشت. طبق نتایج این تحقیقات اگر تراز آب خزر ۹ مترکاهش یابد، ۲۴ درصد و در صورت کاهش ۱۸ متری آب خزر ۳۴ درصد از مساحت این دریاچه از بین می رود و خشک می شود.

راه آهن ریویرا (Riviera Line) یکی از مهم ترین خطوط ریلی جنوب غربی انگلستان است که از اکستر تا پنزانس امتداد دارد و در میانه قرن نوزدهم طراحی شد. این مسیر چند ویژگی مهم دارد:

مسیر طبیعی بسیار زیبا: خط آهن از کنار ساحل و از میان مناظر طبیعی خیره کننده عبور می کند و به همین دلیل به "ریویرا" معروف شده است. ایستگاه های تاریخی: این مسیر شامل ایستگاه های تاریخی مانند داوتون، تورکی و پنزانس است.

اهمیت گردشگری: این خط راه آهن نقش مهمی در حمل و نقل گردشگران به مناطق ساحلی جنوب غربی انگلستان دارد.

چالش های طبیعی: بخشی از این مسیر که از کنار ساحل عبور می کند، به دلیل آب های دریایی و فرسایش ساحلی، نیازمند مراقبت و نگهداری مداوم است. (این خط راه آهن نه تنها از نظر حمل و نقل، بلکه از نظر گردشگری نیز اهمیت بسیاری دارد و یکی از جاذبه های مهم جنوب غربی انگلستان محسوب می شود).

دلایل احداث این راه آهن در مسیر ساحلی چندین جنبه مهم داشت:

محدودیت های توپوگرافی: منطقه جنوب غربی انگلستان کوهستانی و پر پیچ و خم است، مسیر ساحلی مسیری هموارتر و با شیب مناسب تر برای احداث راه آهن محسوب می شد، با کمترین مقاومت طبیعی برای ایجاد مسیر ریلی.

مزایای اقتصادی: اتصال شهرهای ساحلی کوچک به شبکه حمل ونقل سراسری، تسهیل صادرات و واردات از طریق بنادر منطقه، حمل محصولات دریایی و کشاورزی منطقه. پتانسیل گردشگری: معرفی مناطق زیبای ساحلی به گردشگران، ایجاد امکان سفرهای تفریحی، جذب گردشگران به مناطق دورافتاده جنوب غربی انگلستان.

مزایای مهندسی: امکان استفاده از زمین های نسبتاً هموار کنار ساحل، کاهش هزینه های تونل زنی و خاکبرداری، سادگی نسبی در اجرای پروژه.

اهمیت استراتژیک: ارتباط مناطق دورافتاده با مرکز کشور، تقویت یکپارچگی ملی از طریق زیرساخت حمل و نقل. این عوامل باعث شد مهندسانی مانند برک لانزدون مسیر ساحلی را برای احداث راه آهن انتخاب کنند.

بخش ساحلی این مسیر، به ویژه محدوده داوتون، یکی از مناظر تماشایی و منحصر به فرد راه آهن در انگلستان محسوب می شود. این بخش از مسیر مستقیماً در کنار ساحل و گاهی حتی بر روی صخره های ساحلی ساخته شده و بارها بازسازی شده است. 

مشخصات فنی؛ طول مسیر: 225 کیلومتر، سال تأسیس: 1846-1859، سرعت متوسط: 80-90 کیلومتر در ساعت، بارمحوری: 22.5 تن در محور، مسافران سالانه: 4.5 میلیون نفر.

اهداف احداث: توسعه اقتصادی مناطق جنوب غربی، تسهیل حمل و نقل کالا و مسافر، رونق گردشگری، ایجاد ارتباط بین مناطق دورافتاده.

چالش های فنی: احداث در مسیر ساحلی، نیاز به شمع کوبی تخصصی، مقاوم سازی در برابر فرسایش دریایی، هزینه احداث این مسیر 35-50% بیشتر نسبت به مسیرهای معمولی بوده است.

دیگر راه آهن های ساحلی مهم جهان: 1- کالیفرنیا (آمریکا): سان دیگو تا سان فرانسیسکو، 2- ساحلی شمال ژاپن (سانریکو): اُئومی تا آُمورِی، 3- اقیانوس هند (آفریقای جنوبی): کیپ تاون تا دوربان، 4- استرالیا ...، 5- نروژ ...، 6- فرانسه ...، 7- تایلند ... . 

عقب نشینی دریای خزر با وجود آثار ناخوشایند زیست محیطی و گردشگری، دسترسی به منطقه وسیعی را در سواحل میسر می کند که فرصتی مناسب برای احداث راه آهن دوخطه ساحلی است و می توان از آن برای اتصال آستارا به رشت و در آینده از رشت به ساری و گرگان استفاده نمود، با این رویکرد نه تنها هزینه احداث حدود 70 درصد کاهش می یابد بلکه زمان احداث نیز بیش از این حدود کاسته خواهد شد و یکی از نیازها و مطالبات ضروری حمل و نقلی مردم سه استان شمالی پاسخ داده خواهد شد.