صنایع ایران و ماندن در وضعیت دنده ای
چه بسیارند جوامعی که سیستم هایشان در «وضعیت دنده ای» است! از چنین جوامعی که نتوانند خود را با تغییرات هماهنگ کنند، یا به تعبیری بهتر نتوانند به موقع دنده عوض کنند؛ یا صدای ناهنجار بلند می شود و یا اینکه مضمحل خواهند شد!
احمد فرهادی: «وضعیت دنده ای» توصیف حالتی است که سیستم ها (چرخ دنده ها) الزاماً به صورت دستی درگیر می شوند؛ هیچ سامانه برای درگیر کردن سیستم ها (چرخ دنده ها) به صورت خودکار وجود ندارد؛ اگر مهارت کافی در تعویض دنده نداشته باشیم صدای ناهنجار درگیری آنها بلند می شود و اگر به موقع دنده ها تعویض نشوند؛ خواهند مُرد!
در توصیف جوامع هم می توانیم از تمثل «وضعیت دنده ای» استفاده کنیم؛ چه بسیارند جوامعی که سیستم هایشان در «وضعیت دنده ای» است! از چنین جوامعی که نتوانند خود را با تغییرات هماهنگ کنند، یا به تعبیری بهتر نتوانند به موقع دنده عوض کنند؛ یا صدای ناهنجار بلند می شود و یا اینکه مضمحل خواهند شد!
ماندن در وضعیت دنده ای برای انسان ها پر هزینه بود؛ باید چهار چشمی مراقبت می کردند که خطایی رخ ندهد و صدایی بلند نشود؛ به همین دلیل برای خروج از وضعیت دنده ای؛ سیستم هایی را به کار گرفتند که بتواند با کمک آن ها بهینه تر اجتماع را مدیریت کنند. نمونه بارز آن را می توانیم در به کارگیری «سیستم خودکار تغییر دنده» ببینیم؛ بکارگیری این سیستم در صنعت خودرو به ما آموخت که باید از وظایف راننده بکاهیم؛ و تعویض دنده ها را متناسب با مقاومت مسیر؛ وزن، سرعت و موقعیت خودرو به سیستمی واگذار نمایم.
اما کار در همین جا متوقف نشد! درست است که دنده ها اتوماتیک شده بود اما باز هم رانندگان باید مراقب صدها عامل دیگر می بودند. آیا می شد مسئولیت اصلی رانندگی را بر دوش سیستم ها انداخت؟ آیا می شد «هوش مصنوعی» را بجای «هوش انسانی» به خدمت گرفت؟ این بود که کم کم شاهد انقلاب دیگری بودیم و تأثیر هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی در زمینه هدایت کامل خودرو به صورت خودران و یا کمک راننده هوشمند در خودروهای مدرن، به اشکال مختلف نمایان شد. امروزه هر جا که می رویم سخن از خدمات «هوش مصنوعی» است. ظرفیت های زیادی برای استفاده از این پدیده در اداره جامعه ایجاد گردیده است؛ آنچنان فراوانی و گستردگی دارد که می توانیم به این دوره «وضعیت هوشمند» بگوییم.
ما در کدامین وضعیت به سر می بریم؟ حتماً در وضعیت هوشمند قرار نداریم! وضعیت ما چه در مدیریت صنعت باشد یا در مدیریت جامعه بیشتر شبیه به وضعیت دنده ای است! ماندن در این وضعیت برای ما بسیار پر هزینه است؛ اگر چه راه بسیاری تا رسیدن به «وضعیت هوشمند» داریم، اما حداقل می توانیم به «وضعیت خودکار» فکر کنیم.
