توصیه های علمی برای حفظ سلامت روان و جسم در تعطیلات نوروز
تعطیلات نوروز فرصتی برای استراحت، تجدید انرژی، تقویت روابط اجتماعی و رسیدگی به سلامت جسم و روان است اما تغییر در برنامه های روزمره، مصرف خوراکی های متنوع، دید و بازدیدهای طولانی و افزایش تعاملات اجتماعی می تواند بر سلامت افراد تأثیر بگذارد.

محمد هادی فرحزادی: تعطیلات نوروز فرصتی برای استراحت، تجدید انرژی، تقویت روابط اجتماعی و رسیدگی به سلامت جسم و روان است اما تغییر در برنامه های روزمره، مصرف خوراکی های متنوع، دید و بازدیدهای طولانی و افزایش تعاملات اجتماعی می تواند بر سلامت افراد تأثیر بگذارد.
لازم است برای حفظ تعادل روانی، بهداشت فردی و عمومی و ارتقای سلامت جسم در این ایام به توصیه های زیر عمل کنیم.
۱. برقراری ارتباط و تقویت روابط اجتماعی
ارتباطات اجتماعی تأثیر مستقیمی بر سلامت روان دارد و تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای تقویت این ارتباطات است.
تقویت تعاملات مثبت: گذراندن وقت با عزیزان، شرکت در دید و بازدیدهای نوروزی و گفتگوهای صمیمانه می تواند احساس حمایت اجتماعی را افزایش داده و استرس را کاهش دهد.
مدیریت تعارضات خانوادگی: پذیرش تفاوت ها، گوش دادن فعال و بیان احساسات بدون قضاوت به کاهش تنش های احتمالی در دیدارهای نوروزی کمک می کند.
تعادل بین تعاملات اجتماعی و زمان شخصی: اختصاص زمانی برای استراحت و انجام فعالیت های موردعلاقه به جلوگیری از خستگی روانی کمک می کند.
نقش فضای مجازی: اگر امکان دیدار حضوری وجود ندارد، تماس های تصویری و ارسال پیام های محبت آمیز می توانند جایگزین مناسبی باشند، اما نباید جایگزین ارتباطات واقعی شوند.
۲. مدیریت استرس و تنظیم هیجانات
نوروز می تواند با استرس ناشی از خرید، مهمانی ها و برنامه های فشرده همراه باشد. برای کنترل این استرس باید به نکاتی توجه کنیم.
واقع بینی در انتظارات: تلاش برای کامل بودن در همه امور غیرضروری است. پذیرش محدودیت ها و تمرکز بر لذت بردن از لحظات، استرس را کاهش می دهد.
کنترل احساسات منفی: یادآوری خاطرات خوب، تمرکز بر نکات مثبت و انجام فعالیت های لذت بخش به بهبود خلق وخو کمک می کند.
استفاده از تکنیک های آرام سازی: تمرین های تنفسی، مدیتیشن و گوش دادن به موسیقی آرامش بخش می توانند در کنترل استرس مؤثر باشند.
۳. حفظ تعادل در سبک زندگی (خواب، تغذیه و فعالیت بدنی)
تغذیه سالم: مصرف متعادل شیرینی، آجیل و غذاهای پرچرب ضروری است. مصرف سبزیجات، میوه ها و نوشیدن آب کافی به حفظ انرژی و پیشگیری از مشکلات گوارشی کمک می کند.
خواب منظم: تغییر در برنامه خواب و بیدار ماندن تا دیروقت می تواند منجر به خستگی و کاهش تمرکز شود. تلاش برای حفظ الگوی خواب منظم توصیه می شود.
فعالیت بدنی: پیاده روی، ورزش سبک و فعالیت های بدنی در خانه به افزایش سطح انرژی و کاهش استرس کمک می کنند. بودن در طبیعت نیز تأثیر مثبتی بر سلامت روان دارد.
۴. رعایت بهداشت فردی و عمومی
تعطیلات نوروز زمان افزایش تعاملات اجتماعی است و رعایت بهداشت برای جلوگیری از بیماری های واگیردار ضروری است:
شست وشوی منظم دست ها: پس از دست دادن، تماس با سطوح مشترک و قبل از صرف غذا، دست ها با آب و صابون شسته شوند.
استفاده از ماسک در محیط های شلوغ: اگر علائم سرماخوردگی یا بیماری های تنفسی دارید، برای جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران ماسک بزنید.
رعایت ایمنی مواد غذایی: از مصرف مواد غذایی مانده یا نگهداری شده در شرایط نامناسب خودداری کنید. غذاهای دریافتی در دید و بازدیدها را در حد تعادل مصرف کنید.
۵. پیشگیری از حوادث و رعایت ایمنی در سفر
رانندگی ایمن: پرهیز از رانندگی در حالت خستگی یا پس از مصرف غذاهای سنگین، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و استراحت کافی در مسیرهای طولانی توصیه می شود.
ایمنی کودکان: هنگام حضور در مکان های شلوغ، نظارت بر کودکان و استفاده از وسایل ایمنی (مانند کمربند ایمنی در خودرو) ضروری است.
احتیاط در استفاده از مواد محترقه: در صورت برگزاری مراسم های سنتی، رعایت اصول ایمنی و دور نگه داشتن کودکان از مواد آتش زا الزامی است.
۶. تمرین قدردانی و افزایش حس معنا در زندگی
افزایش حس قدردانی: تمرکز بر نکات مثبت زندگی، تمرین شکرگزاری و ابراز محبت به عزیزان باعث افزایش رضایت و آرامش روانی می شود.
کمک به دیگران: مشارکت در کارهای خیرخواهانه، کمک به نیازمندان و ایجاد لحظات خوش برای اطرافیان به افزایش حس معنا و رضایت از زندگی کمک می کند.
۷. خود مراقبتی و رسیدگی به نیازهای شخصی
در کنار تعاملات اجتماعی، توجه به نیازهای فردی اهمیت زیادی دارد:
انجام فعالیت های موردعلاقه: مطالعه، هنر، موسیقی، یا هر فعالیتی که برای فرد لذت بخش است، می تواند به آرامش ذهنی کمک کند.
استراحت ذهنی: گاهی دوری از فضای مجازی و اختصاص زمانی برای آرامش و تفکر مفید است.
جمع بندی:
تعطیلات نوروز فرصتی برای استراحت، ارتباطات اجتماعی، و توجه به سلامت جسم و روان است. رعایت تعادل در روابط اجتماعی، مدیریت استرس، تغذیه سالم، حفظ بهداشت، و توجه به ایمنی در سفر از جمله عواملی هستند که به بهبود کیفیت این ایام کمک می کنند.
با رعایت این نکات، می توان تعطیلاتی شاد، ایمن و سرشار از آرامش را تجربه کرد و سال جدید را با انرژی و نشاط آغاز کرد.
*معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و رییس مرکز بهداشت استان یزد