◄ سازمان بنادر و جشنواره شهید رجایی

سازمان بنادر و دریانوردی و 2 شرکت مادر تخصصی مهندسی آب و فاضلاب کشور و نیز شرکت تولید نیروی برق حرارتی بر اساس ارزیابی‌های انجام گرفته توسط دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی، تحت عنوان برگزیدگان جشنواره شهید رجایی که هر ساله در کشور برگزار می‌شود، انتخاب شدند. البته ارزیابی از این سازمان و 2 شرکت برگزیده دیگر بر اساس رشد عملکرد سال 1398 شان نسبت به سال 1397 و نیز با در نظر داشتن شاخص‌های عمومی و اختصاصی تدوینی انجام شده است که در نهایت تحت عنوان «سازمان وابسته برگزیده» در مجموع ابعاد شاخص‌های عمومی و اختصاصی و رشد عملکرد نسبت به سال قبل (یعنی سال 1397) معرفی شدند. در کنار این سه برگزیده، گمرک جمهوری اسلامی ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار هم بودند که تحت عنوان «سازمان وابسته برگزیده» در بعد شاخص‌‌های اختصاصی انتخاب شدند.

و اما در خصوص انتخاب سازمان بنادر و دریانوردی به‌عنوان سازمان برگزیده توسط دبیرخانه ستاد مرکزی شهید رجایی در حالی‌که به اعتقاد بنده عملکرد این سازمان طی هفت سال گذشته به ویژه سه سال اخیر آن، تعریف چندانی نداشته است، بنده را بر آن داشت تا در خصوص رویه انتخاب و ارزیابی برگزیدگان این جشنواره تحقیق و مطالعه نمایم. پس به سراغ اطلاعات و آمار موجود در سایت سازمان اداری و استخدامی کشور که زیر نظر مستقیم ریاست جمهوری فعالیت می‌کند رفتم چرا که، ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی با مسئولیت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور و با عضویت معاونان این سازمان، پنج نفر از معاونان دستگاه‌های اجرایی ذیربط و 2 نفر از صاحب نظران مدیریت و نظام اداری در سازمان اداری و استخدامی کشور تشکیل می‌شود. دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهیدرجایی در امور مدیریت عملکرد و ارتقای فرهنگ سازمانی سازمان اداری و استخدامی کشور مستقر است و معاون نوسازی اداری سازمان، دبیر جشنواره بوده. به بیانی دیگر در این جشنواره ملی انتخاب دستگاه‌های دولتی برگزیده توسط یک دستگاه دولتی دیگر که زیر نظر مستقیم رئیس جمهور است انجام می‌پذیرد و این بدین معناست که عملکرد سازمان‌های برگزیده دولتی در بازه زمانی یک سال گذشته مورد تائید رئیس جمهور می‌باشد.

مطالعه مستندات ارزیابی عملکرد سال 1397 سازمان بنادر و دریانوردی که در وب سایت سازمان اداری و استخدامی کشور موجود است و نیز مقایسه آمار و اطلاعات ذکر شده در این اسناد با آمار و اطلاعات موجود در گزارش با عنوان "«سازمان بنادر در آینه سال 1397» که در وب سایت سازمان بنادر و دریانوردی وجود دارد و نیز بررسی کم و کیف محتوای بخش نامه‌های صادره توسط سازمان اداری و استخدامی کشور در رابطه با جشنواره شهید رجایی، سبب شد تا در خصوص تدوین شاخص‌های اختصاصی و ارزیابی و امتیاز دهی به آنها در قالب تهیه و ارائه گزارش خود ارزیابی توسط سازمان‌های دولتی، یافته‌ها و توصیه‌های خود را با مخاطبان و مسئولان دبیرخانه این جشنواره به اشتراک گذارم.

یافته‌ها:

1- مغایرت در آمار و اطلاعات بین مستندات ارسالی سازمان بنادر به دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی سال 1397 و گزارش سالیانه سازمان بنادر و دریانوردی (تحت عنوان: سازمان بنادر و دریانوردی در آینه سال 1397) وجود دارد.

2- کم و کیف محتوای تعدادی از مستندات ارسالی سازمان بنادر و دریانوردی (گزارش‌های خود ارزیابی) به دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی سال 1397 دارای نواقص و کمبود است، به ویژه مستنداتی که مرجع آماری آنها بانک جهانی ذکر شده و نیز مستنداتی که محتوای آنها در خصوص ظرفیت اسمی بنادر، جذب سرمایه گذاری و ارتقای ایمنی دریانوردی می‌باشد.

 توصیه‌ها:

1- شاخص‌های اختصاصی ارزیابی عملکرد سازمان‌های تخصصی از جمله سازمان بنادر و دریانوردی توسط خبرگان این حوزه مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرند و سپس با توجه به روندها، تحولات و چالش‌های پیش رو در بازه‌های زمانی 2 ساله، بازبینی و به روز شوند. خبرگانی که هیچ ارتباط کاری یا قراردادی بین آنها و سازمان‌های مورد نظر وجود نداشته باشد. 

2- شاخص‌های اختصاصی ارزیابی عملکرد سازمان‌های تخصصی باید طوری تعیین شوند که اعضای کمیته‌های تشکیل شده در ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی، میزان پیشرفت اقدامات اجرایی متناسب با جهت‌های راهبردی آن سازمان را (اهداف راهبردی) که بخشی از طرح راهبردی سازمان مد نظر است، به خوبی درک و تحلیل و نیز با دقت ارزیابی و امتیاز دهی نمایند.

3- در بخش ارزیابی شاخص‌های اختصاصی سازمان‌ها در قالب تشکیل کمیته‌های ارزیابی، از کارشناسان و مجموعه‌های توانمندی استفاده شود که هیچ ارتباط کاری یا قراردادی بین آنها و سازمان‌های مد نظر وجود نداشته باشد.

4- راستی آزمایی آمار و اطلاعات ارائه شده در مستندات ارسالی به دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی (گزارش‌های خود ارزیابی) در بخش مستندات مرتبط با شاخص‌های اختصاصی، موضوع بسیار مهمی است که در روند کنونی ارزیابی عملکرد دستگاه‌های دولتی بسیار موثر و ضروری است.

5- در مستنداتی که به آمار و اطلاعات مراجع بین‌المللی از جمله گزارش‌های منتشر شده توسط بانک جهانی جهت ارزیابی شاخص‌های اختصاصی عملکرد استناد می‌گردد حتما باید روش شناسی تعیین شاخص عملکرد به‌طور شفاف، دقیق و کامل توضیح داده شود. به ویژه در بخش ارائه اطلاعات و داده‌ها به این مراجع بین‌المللی باید توضیح داده شود که این اطلاعات توسط کدامین ذینفعان داخلی به آنها ارائه شده است. به‌عنوان مثال روش شناسی تعیین شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی (داخلی و بین‌المللی) در مورد کشور ایران باید به‌طور کامل توضیح داده شود و نیز کم و کیف اطلاعات و داده‌های  ارائه شده یا جمع آوری شده به/توسط بانک جهانی راستی آزمایی گردد.  

6- در ارزیابی عملکرد سازمان‌ها به شاخص‌های بسیار مهم و اساسی از جمله مدیریت ریسک، مدیریت دانش، مهندسی ارزش، مزیت‌های رقابتی، شفافیت و پاسخگویی مسئولان و مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها توجه ویژه‌ای شود و نیز در خصوص تدوین شاخص‌های اختصاصی برای ارزیابی عملکرد سازمان‌های تخصصی از جمله سازمان بنادر و دریانوردی، گستره جغرافیایی منطقه‌ای و بین‌المللی مد نظر قرار گیرد.  

7- تعیین شاخص‌های عمومی و اختصاصی ارزیابی عملکرد دستگاه‌های دولتی باید بر اساس محتویات طرح راهبردی هر سازمان باشد. طرح راهبردی که شامل بیانیه ماموریت (اهداف ماموریت)، روند‌ها، تحولات و چالش‌ها، جهت‌های راهبردی (اهداف راهبردی) و در پایان اقدامات اجرایی متناسب با هر جهت راهبردی است. طرح راهبردی که تا پیش از اجرا در سازمان‌های دولتی (اجرای اولیه طرح و اجرای طرح پس از بازبینی و به روز نمودن) تائید بالاترین مقام آن وزارتخانه مرتبط را نیز داشته باشد.  

8- رزومه کاری و تحصیلی تدوین کنندگان شاخص‌های اختصاصی و نیز ارزیابان عملکرد در کنار مستندات ارسالی از طرف سازمان‌ها به دبیرخانه ستاد مرکزی جشنواره شهید رجایی سال 1399 (ارزیابی عملکرد سال 1398)، توسط درگاه اینترنتی سازمان اداری و استخدامی کشور در دسترس عموم قرار گیرد.

* کارشناس دریایی