افزایش یارانه چه عواقبی دارد؟
وبلاگ موسی غنی نژاد-متاسفانه از ابتدای دولت یازدهم هم یک دیدگاه منسجم اقتصادی حاکم نبود. عدهای بودند که فکر میکردند باید بحث یارانه حل و فصل شود و تنها باید به نیازمندان تعلق بگیرد ولی افرادی بودند که میگفتند این کار موجب نارضایتی میشود و ما نباید «دستاوردهای اجتماعی» را که دولت دهم برای مردم به ارمغان آورده بود زیر سؤال ببریم و حذف کنیم. این تصور اشتباهی بود که در دولت وجود داشت و متاسفانه غالب شد و دولت به سمت شناسایی ثروتمندان و حذف یارانه آنها پیش رفت که از نظر کارشناسی، عملیاتی و فلسفه سیاسی و تامین معیشت نیازمندان مسیر اشتباهی بود.
✅علت این است که دیدگاه کارشناسی در این طرح نداشتند. نمیدانستند با افزایش قیمت حاملهای انرژی دقیقا چه مقدار منابع ایجاد میشود. ارزیابی آنها غلط بود. ظاهرا تصور نمیکردند وقتی قیمت حاملهای انرژی را بالا میبرند تقاضا برای آنها تا چه اندازه کم میشود. آنها تصور میکردند با افزایش قیمت تقاضا ثابت میماند و با حساب سرانگشتی سود زیادی را برای طرح هدفمندی یارانهها متصور بودند. اما این دیدگاه، حتی از نظر فردی که دانشجوی سال اول اقتصاد باشد نیز اشتباه است. قیمت را که بالا میبرید تقاضا پایین میآید. به علاوه اصلا فکر نمیکردند که یارانه دادن به همه افراد جامعه کار درستی نیست. اگر در نروژ برای همه حساب باز میکنند، دیدگاه متفاوتی است و از بهره آن برای آیندگان استفاده میکنند و میزان کمی نیز به صورت نقدی توزیع میکنند. طرح هدفمندی یارانهها بدون کارشناسی و با عوامفریبی و شعار آغاز شد که نتایج بسیار بدی داشت.
هر یارانهای هدفمند است و در مسیر مشخصی حرکت میکند. اما باید گروههای هدف را مشخص کرد و تنها به آنها یارانه داد و نه به همگان. دولت دهم برای سادگی کار خود، به تمام مردم یارانه داد. شناسایی گروههای هدف به کار کارشناسی نیاز داشت که البته بسیار سخت است و عملی هم نیست. تنها شناسایی افراد نیازمند در چارچوب بهزیستی و کمیته امداد ممکن است. بقیه 80 میلیون نفر ایرانی از نظر درآمد قابل شناسایی نیستند. آن تفکر از ابتدا اشتباه بود. اما چون نمیتوانستند گروه هدف خود را شناسایی کنند به همه مردم یارانه نقدی تعلق گرفت. سیاستی که در آن دیدگاه کارشناسی حاکم نباشد، پوپولیستی است. عوام مردم از به دست آوردن پول بدون زحمت خوشحال میشوند و میگویند این افراد چقدر سیاستمداران خوبی هستند و به آنها رأی میدهند. در چند انتخابات گذشته نیز برخی از این روش استفاده میکردند.