دوربرگردان ما و دوربرگردان آنها
دوربرگردانها با هدف ساخت اتوبان و بزرگراه تناقض دارند و عملاً با ساخت دوربرگردان و رسیدن سرعت به صفر در لاین سمت چپ اختلال بزرگی در مسیر حرکت به وجود آمده و پتانسیل بهروز حادثه را افزایش میدهد.
خودروها در چند کشور جهان مثل انگلیس، استرالیا و مالزی راست فرمان هستند و راننده الزاماً در صندلی سمت راست مستقر و رانندگی برعکس جاده کشورهایی مثل ایران و بسیاری از کشورهای دیگر است لذا راهها هم بر اساس رفتار رانندگی آن کشورها طراحی هندسی شد برای نمونه در آن کشورها دور برگردانها از لاین کندرو به لاین کندرو انجام میگیرد و عملا خطری خودروهای در گردش را تهدید نمیکند.
کارشناسان و مدیران گذشته کشورمان احتمالاً با دیدن این طرح هندسی ترافیکی در خارج از کشور، بدون بومیسازی، آنرا با هدف روان کردن ترافیک و تسهیل رفت و آمد کاربران راه اجرا کردند، غافل از اینکه با این اقدام عملاً ایمنی ترافیک را در معرض خطر جدی قرار دادند.
«دوربرگردان» که عموماً «بریدگی» خوانده میشود، راهحل خطرناکی برای گذر از یک سمت تندرو بزرگراه به سمت دیگر تندرو آن است. بسیاری از خودروها به ناچار مجبورند با انحراف به چپ بسیار خطرناک، خود را به بریدگی (دور برگردان) برسانند، چون با این کار خودرو وارد منطقهای میشوند که در آن خودروها مجازند با سرعت بیشتری حرکت کنند. در بزرگراهها و معابری که طرفین آنها یا با مانع فیزیکی مانند دیوار نیوجرسی و مانند اینها یا با خط ممتد از هم جدا میشوند باندهای کندرو، تندرو و احیاناً باند سبقت وجود دارد. اکنون تصور کنید خودرویی از مسیر کندرو بزرگراه قصد ورود به سمت دیگر بزرگراه از طریق دوربرگردان (بریدگی) و تغییر جهت حرکت دارد. پس باید مراحل زیر را طی کند.
تغییر مسیر تدریجی به چپ در حین کاهش سرعت و ورود به باند تندرو یا حتی باند سبقت، کماکان در حین کاهش سرعت! این در حالی است که خودروهای باندهای مذکور دلیلی برای کاهش سرعت ندارند. بنابراین آنها هم باید سرعت خود را کاهش دهند؛ توقف در باند سرعت یا سبقت در محل بریدگی؛ ورود به باند تندرو در سمت مقابل با سرعت نزدیک به صفر با زاویهای 180 درجه! این چرخش برای خودروهای سنگین و طول زیاد (کامیون و اتوبوس) ضریب خطر را به مراتب افزایش میدهد.
این شیوه تغییر مسیر بیشتر به یک مسابقه اتومبیلرانی در پیست ورزشی شبیه است و روزانه اکثر ما در رانندگی با این رفتارهای پرخطر که خارج از اراده ماست روبهرو میشویم. برای کاهش خطرات گذر از دوربرگردانها، مخصوصاً در شهرها، غالبا در 2 طرف بزرگراه سرعتگیر احداث یا با تعریض منطقه بریدگی، ناحیه به اصطلاح امنی را برای خودروها ایجاد میکنند. با کمی تامل، دیده میشود که این تغییر هندسی نه تنها بدون اشکال نیست بلکه خود بر مشکلات میافزاید. مخصوصاً اینکه مشکل انحراف به چپ اجباری، آن هم در حین کاهش سرعت را حل نمیکند. پس تردیدی نیست بریدگیها (دوربرگردانها) از نقاط پرحادثه معابر محسوب میشوند.
حال چه باید کرد؟
دوربرگردانها با هدف ساخت اتوبان و بزرگراه تناقض دارند و عملاً با ساخت دوربرگردان و رسیدن سرعت به صفر در لاین سمت چپ اختلال بزرگی در مسیر حرکت به وجود آمده و پتانسیل بهروز حادثه را افزایش میدهد. اگرچه با صرف هزینه بیشتر، استفاده از زیرگذر و روگذر هم میتواند از پیشنهادات باشد اما این سوال مطرح می شود که آیا با وجود چالشهای اقتصادی موجود، امکان ساخت صدها و یا هزاران روگذر و یا زیر گذر در بزرگراهها وجود دارد؟ بدیهی است که در حال حاضر امکان انجام چنین کاری جز در موارد محدود ممکن نخواهد بود. بنابراین ضمن توقف ایجاد بریدگیها (دوربرگردانها) دربزرگراههای کشور، بهترین روش در وضع موجود اصلاح هندسی بریدگیها و کاهش ریسک خطر در این مناطق و الزام اجرای رو گذر و زیر گذر در ساخت راههای جدید است.