◄ گلوگاه مغفول راه‌ آهن رشت آستارا و راهکار ارزان و سریع رفع آن

خبرگزاری تسنیم  در تاریخ 28 اردیبهشت از قول محمد منجمی مدیرکل ساخت و توسعه راه آهن منطقه دو کشور نوشت: امیدوار هستیم ظرف مدت سه سال با حضور پیمانکاران ایرانی راه آهن رشت آستارا ساخته شود. ظرفیت حمل بار راه آهن رشت آستارا 15 میلیون تن است که در صورت رسیدن به این میزان از ظرفیت جابجایی بار شاهد ارزآوری حدود 20 میلیارد دلار خواهیم بود. وی گفت: ظرفیت حمل بار این راه آهن در سال نخست 10 میلیون تن برآورد شده (تین نیوز / کد خبر 256290).

• بر اساس اطلاعات مندرج در اینفوگرافی (نماداده) شرکت ساخت در زمان افتتاح مسیر قزوین رشت در سال 1397 این راه آهن که به دلیل واقع شدن در کریدور ریلی شمال جنوب، اروپا را به خلیج فارس و اقیانوس هند متصل می کند سالانه سبب صرفه جویی 20 میلیون لیتر سوخت می شود که با احتساب 35 سانتیمتر مکعب صرفه جویی برای هر تن کیلومتر می توان به جابجایی بار مفروض در این مسیر پی برد که کمتر از 4 میلیون تن می باشد (600 میلیون تن کیلومتر در مسافت 164 کیلومتر).

نقشه تقاضا ظرفیت شبکه ریلی در سال 1400 ظرفیت کمتر از 3 میلیون تن را برای این مسیر جدید الاحداث نشان می دهد (با متوسط کمی بیش از یک قطار مسافری) و این درحالی است که ظرفیت پل سفید فیروزکوه، گلوگاه راه آهن 85 ساله گرمسار ساری با متوسط سه قطار مسافری روزانه، بیش از ظرفیت اول و حدود 3 میلیون تن در سال  است (تین نیوز / کد خبر 248149).        

با توجه به توافق اخیر، باید علاوه بر بازنگری درآمد (تین نیوز / کد خبر 256290) و مطالبه افزایش سرعت قطارهای ترانزیت (تین نیوز / کد خبر 242952)، برای رفع گلوگاه مهم رشت قزوین نیز چاره اندیشید چرا که ظاهرا در سال اول حدود 10 میلیون تن تقاضای بار وجود دارد.

هرچند شیوه محاسبات ظرفیت شبکه ریلی غلط و مبتنی بر نگاه سنتی است (تین نیوز/ کد خبر 224348) اما برای رفع این گلوگاه که بارها در 10 سال گذشته به مسئولان اعلام شده، راهکار جبرانی با استفاده از توانایی خوب روسیه وجود دارد. (تین نیوز / کد خبر 239537) 

برقی کردن مسیر قزوین رشت نه تنها ظرفیت مسیر را  افزایش داده و موقعیت گلوگاهی آن را رفع می کند بلکه با هزینه بسیار اندک و حدود 2 درصد پروژه (1600 میلیون دلار) قبل از احداث رشت آستارا (که به صورت اغراق آمیزی اندک برآورد شده) تکمیل می شود و با قابلیت اعتماد بالای لکوموتیوهای برقی سبب کاهش نیاز به لکوموتیوهای دیزل هم خواهد شد. علاوه بر این می توان با رویکرد راه آهن نیمه برقی (تین نیوز / کد خبر 223709) و لکوموتیوهای برقی دیزلی (تین نیوز / کد خبر 246859) در ابتدا فقط مسیر فراز 30 درهزار را برقی نمود. 

• با قابلیت پیش بینی شده در لکوموتیوهای آلستوم در سال 1376 برای برقی شدن با توان کششی 6 مگاوات (تین نیوز / کد خبر 256292)، می توان تعدادی از ناوگان موجود را به انواع روزآمد برقی یا برقی دیزلی تبدیل نمود که علاوه بر آماده به کاری و قابلیت اعتماد بالا (تین نیوز / کد خبر 246471)، وابستگی آن در ساخت داخل پایین و هزینه نگهداری نیز با این اقدام به شدت کاهش می یابد. (تین نیوز / کد خبر 232890)

• با مروری بر پیشنهاد روسیه برای افزایش ظرفیت راه آهن گرمسار اینچه برون از کمتر از 3 به 10 میلیون تن با برقی کردن، افزایش طول و بارمحوری، افزایش ابعاد تونل ها و ... (تین نیوز / کد خبر 242952)، می توان به مزایای ویژه مسیر رشت قزوین برای افزایش ظرفیت (از جمله گاباری بزرگ، بارمحوری و بار طولی بالاتر، طول ایستگاه های بیشتر و ...) بهتر پی برد که سبب می شود علاوه بر امکان دستیابی به ظرفیت بالاتر برای پوشش ورود کالا از بنادر کاسپین و انزلی، هزینه، زمان و ریسک پروژه بشدت کاهش یابد.  

• علاوه بر توجه به دیگر الزامات پروژه به ویژه مهندسی ارزش، مدیریت ریسک، ملاحظات محیط زیست، قطعیت وجود بار، استفاده از ظرفیت حمل ترکیبی زمینی آبی ...، باید از ظرفیت راه آهن کشور آذربایجان در انطباق با اهداف کریدور اطمینان حاصل نمود.

• اگر از نگاه متخصصان، دانشجویان و علاقه مندان به بخش ریلی به ابعاد گوناگون این پروژه راهبردی بنگریم به چندین پرسش می رسیم، اول اینکه آیا درآمد واقعی است (تین نیوز / کد خبر 256290)، آیا با وجود محصولات فناورانه روسیه به ویژه در زمینه راه آهن برقی صحیح است که ما پول گران را برای عملیات خاکی بگیریم یا بهتر است اعتبار مذکور را ابتدا برای برقی کردن راه آهن رشت قزوین، تامین لکوموتیو برقی (تین نیوز / کد خبر 239537) و برقراری حمل و نقل ترکیبی با استفاده از کشتی های رورو استفاده نماییم. (تین نیوز / کد خبر 242504)

• با گزارش های رسانه ها از پیشرفت خوب اتصال بندر کاسپین به راه آهن رشت، برقی کردن این مسیر باید هرچه زودتر آغاز گردد.