◄ مصوبه سست راه‌ آهن در مورد لکوموتیو و راهکار اصلاح آن

به گزارش خبرگزاری تسنیم (2 تیر 1402) حجت الاسلام ابوترابی فرد خطیب نماز جمعه تهران با اشاره به اهمیت برنامه هفتم توسعه گفت: برنامه هفتم سند مهم تبیین کننده نقشه راه قوای سه گانه و دستگاه های اجرایی و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار از طریق ایجاد هماهنگی میان ارکان مختلف نظام است. وی تصریح کرد: قرآن کریم به خوبی جایگاه برنامه و نهاد اجرایی کارآمد و دارای صلاحیت برای رسیدن به قدرت و رشد اقتصادی را تبیین کرده است. در برنامه های قرآنی روی اصولی مانند دانش قابل اتکا و به هنگام تاکید شده است. موضوع بعدی آینده نگری و آینده پژوهی است. برای مثال حضرت یوسف با همین نگاه یک قدرت اقتصادی پویا و کارآمد در مصر ایجاد کرد. ... برنامه باید مبتنی بر هدف روشن و راهبردهای نتیجه گرا باشد ... .

- خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز متن لایحه برنامه هفتم را در 28 خرداد در 7 بخش و 24 فصل (117 ماده) منتشر نموده که در دو جا نام لکوموتیو و کشنده در آن درج شده است، اول در فصل 12 (ترانزیت و اقتصاد دریا محور)، ماده 56 جدول 13 (صفحه 75) که با تعیین هدف کمی 550 دستگاه لکوموتیو در پایان برنامه به تامین ناوگان ریلی با مشارکت بخش خصوصی اشاره نموده و دوم در بند ج ماده 57 (صفحات 76 و 77) به مجاز بودن راه آهن به حفظ مالکیت حداکثر بیست درصد (20 درصد) کشنده های خود بوده و باید مازاد آن را تا با رعایت قوانین و مقررات مربوط تا پایان برنامه به بخش غیردولتی واگذار نماید. در جدول 13، رسیدن به سهم بار ریلی 30 درصد، احداث 3200 کیلومتر زیرساخت های ریلی ترانزیتی و هدف مبهم 30 میلیون تن بار ترانزیت (بدون تعیین سهم ریل و جاده) در پایان برنامه هفتم نیز اشاره شده که نیاز به لکوموتیو را افزایش می دهند.

هیئت مدیره راه آهن نیز در مصوبه 22 خرداد 1402 به موضوع بازسازی و فروش لکوموتیوهای فرسوده پرداخته و بر اساس آن مجوز بازسازی 15 دستگاه لکوموتیو (شامل 7 لکوموتیو GT26 و 8 لکوموتیو AD43) به صورت بازسازی، بهره برداری و واگذاری (ROT) و فروش 50 دستگاه لکوموتیو فرسوده (شامل 4 لکوموتیوG8 ، 19 لکوموتیوG12 ، 6 لکوموتیوGT26 ، 11 لکوموتیو HD10  و ... ) را از طریق مزایده عمومی به معاون ناوگان واگذار نموده است. (سهم بهینه، تین نیوز/ کد خبر 235588)

صرف نظر از تجربیات ناموفق راه آهن در الگوی ROT که بر اساس تعداد پیشنهادی نوع آلستوم ، مورد ارزیابی، آسیب شناسی و اصلاح قرار گرفته، به نظر می رسد مجوز فروش 50 لکوموتیو در پیوست 2 ، برای اسقاط لکوموتیوهای مورد نظر می باشد در حالی که ظاهرا مهمترین کاستی این لکوموتیوها نداشتن موتور یا خالی بودن پوسته موتور از قطعات داخل آن است و شاسی، بوژی، ترکشن موتور این لکوموتیوها که یک سرمایه ارزشمند محسوب می شود سالم و در بدترین فرضیه قابل تعمیر است.

برای اصلاح این مصوبه ضعیف و سست از نظر کارشناسی، چند گزینه مجرب قابل تجویز است که در اینجا به آنها می پردازیم.

1) اولین گزینه، کاهش به کارگیری لکوموتیوهای سنگین در ایستگاه های تشکیلاتی باری مرکز، شرق و جنوب کشور است که با تبدیل این لکوموتیوها به سرباره (Slug) نیازی به تامین موتور دیزل نخواهد بود و مشکل قابلیت کشش لکوموتیوهای مانوری سنگین برای این ایستگاه ها را کاهش می دهد. (انتخاب، خرید و نگهداری لکوموتیوهای مانوری، تین نیوز / کد خبر 234857)

2) دومین گزینه، تبدیل این لکوموتیوها به لکوموتیو باتری برقی (Battery-Electric) است که سابقه بیش از صد ساله دارد و چندین سال است که مجددا در دنیا بیشتر برای مسائل زیست محیطی و صرفه جویی سوخت مورد توجه قرار گرفته است و با ظرفیت های خوب کشور در زمینه ساخت، تولید و حتی بازیافت انواع باتری از جمله سرب - اسید می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.

3) گزینه سوم، تبدیل برخی از این لکوموتیوها به هیبرید است که با موتورهای دیزل متوسط ساخت داخل و با استفاده از باتری می تواند برای مانور و حتی حمل بار در مسیرهای مسطح و ... مورد استفاده قرار گیرد (لکوموتیو مانوری هیبرید، تین  نیوز / کد خبر 176271).

با استفاده از تجربیات موفق جهانی (حتی کشورهای صاحب فناوری ساخت موتور دیزل) نه تنها می توان این ناوگان ارزشمند را مجددا به چرخه کار ریلی بازگرداند و از گلوگاه بودن لکوموتیو کاست، بلکه هزینه نگهداری لکوموتیوها نیز کاسته خواهد شد.

این تجربیات در کشورهای کانادا، آمریکا، استرالیا و ... قابل مشاهده است (پندی از راه آهن کوئینزلند استرالیا، تین نیوز /کد خبر 237322).

* کارشناس حمل و نقل