گوش هایتان را بگیرید، اینجا تهران است!

تین نیوز | برای درک حجم سر و صدای شهر تهران کافی است به تفاوتی توجه کنید؛ روزهای تعطیل با روزهای غیر تعطیل دارد. این تفاوت چندان به شلوغی کمتر مرتبط نیست. یعنی مسئله دیداری نیست چرا که شما اگر در خانه تان هم نشسته باشید این تفاوت را احساس خواهید کرد. بخصوص اگر خانه شما در کنار یک خیابان پر رفت و آمد باشد. بله صدا. گوش انسان می‌تواند صدایی را نشنود اما وقتی حجم صدا زیاد باشد باعث فشار عصبی می‌شود. به مورد اخیر آلودگی صوتی گفته می‌شود. آلودگی صوتی هر نوع صدای ناخواسته ای است که باعث بر هم زدن آرامش و تمرکز افراد در حین انجام کار می‌شود.
ساده‌ترین و ملموس‌ترین عارضه‌ای که صدای آزاردهنده برای انسان به ارمغان می‌آورد، کاهش قدرت شنوایی است، از دیگر اثرات نامطلوب سر و صدا ناراحتی عصبی، خارش، انعقاد رگهای خونی، سکته قلبی، فشار خون بالا، سردرد، کج خلقی، سوء هاضمه، زخم معده، بی‌نظمی بیوشیمیایی و سایر عوارض را می‌توان نام برد. در مورد سکوت نیز مسئله به همین صورت است. وقتی اطراف تان آن قدر ساکت باشد که صدای ضربان قلب خود را بشنوید، احتمالا بعد از چند روز کارتان به دیوانه خانه خواهد کشید. البته در حال حاضر چنین اتفاقی برای ساکنین تهران جزو محالات است مگر در روزهای عید. مشکل فعلی سر و صداست که بسیاری را کلافه کرده است. تهران در کشور رتبه اول آلودگی صوتی را از آن خود کرده است، آلودگی صوتی در شهر تهران 15 تا 25 دسیبل فراتر از حد مجاز بوده و این به معنای شرایط اضطرار آلودگی صوتی است. یک گوش سالم ارتعاشاتی را می‌شنود که فرکانس آن بین 20 تا 20 هزار هرتز باشد. مهم ترین تاثیر آلودگی صوتی، سرعت گرفتن روند پیری در انسان است، آلودگی صوتی عمر مفید شهرنشین‌ها را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می‌دهد. چنانچه فردی به طور مداوم طی هشت ساعت در معرض سر و صدای بالای 70 دسی بل قرار گیرد، فشار خون وی 5 تا 10 میلی متر جیوه افزایش پیدا می‌کند. شهریور که ماه تعویض خانه برای مستاجران است، کم سر و صدا بودن محله، یکی از امتیازاتی است که مورد نظر مستاجران قرار خواهد گرفت.
آخرین گزارش از وضعیت آلودگی صوتی در پایتخت نشان می‌دهد به ترتیب ده منطقه پر سر و صدای شهر تهران 6، 10، 11، 12، 7، 13، 3، 19، 18 و 2 هستند. این آمار با توجه به تعداد و سرعت خودروها در این مناطق، مقدار کیلومتر پیمایش خودروها و توزیع نوع آنها، در هر منطقه و میزان اتوبانهای موجود انجام شده است. به گزارش مهر، بیشترین منابع سر و صدا در محیطهای شهری ناشی از وسایل حمل و نقل است که به سه گروه اصلی ترافیک جاده‌ای، ترافیک هوایی، ترافیک ریلی تقسیم می‌شوند.در این بین سر و صدای ناشی از وسایل حمل و نقل جاده‌ای شامل موتورسیکلت، ماشینهای سواری، ماشینهای سنگین و نیمه سنگین سهم عمده‌ای در تولید آلودگی صوتی شهرها بخصوص شهر تهران دارند. در شهر تهران 25 درصد وسایل حمل و نقل جاده‌ای را موتورسیکلت‌ها تشکیل می‌دهند که صدایی نزدیک به 83 دسیبل در فاصله 10 متری خود تولید می‌کنند. 60 درصد وسایل حمل و نقل جاده‌ای را خودروهای سواری در بر می‌گیرد که در بین آنها خودروی پیکان طبق اندازه‌گیری‌های بعمل آمده صدای 81.6 دسیبل را در فاصلة 7.5 متری، تولید می‌کند. با توجه به اطلاعات بدست آمده در شرکت کنترل کیفیت هوا در خیابان‌ها و اتوبان‌های شهر تهران نزدیک به 47.8 درصد خودروهای سواری صدایی بالاتر از 81 دسیبل ایجاد می‌کنند در حالیکه استاندارد آلودگی صوتی برای خودروهای سواری 74 دسیبل است. و این یعنی هفت دسیبل بیشتر از حد استاندارد. دومین منبع صدا بعد از خودروهای سواری در حال حاضر موتورسیکلت‌ها هستند که اگزوز آنها بدون استفاده از سایلنسر صدایی بیش از 90 دسیبل ایجاد می‌کند. در مناطق مرکزی شهر تهران تعداد موتورسیکلت‌ها به مراتب بیشتر است و با توجه به تردد بیش از 3 میلیون خودرو در شهر تهران این شهر از لحاظ آلودگی صوتی در صدر کشورهای جهان قرار می‌گیرد. با اندازه گیری‌ها و مدلسازی‌های انجام شده توسط واحد مدیریت و پایش آلودگی صدا، مقادیر تراز صدا در بدنه بزرگراههای تهران در دوره روز حدود 70 الی 80 دسیبل آ است که 15 دسیبل از حد مجاز مناطق مسکونی یعنی 55 دسیبل آ بالاتر است. این وضعیت برای مراکز درمانی و آموزشی بسیار بغرنج تر است. بزرگراه‌ها به علت تردد تعداد خودرو بیشتر و سرعت بالاتر، دارای آلودگی صوتی بالاتری هستند. بر پایه همین اطلاعات میزان تراز صدا در ده سال گذشته 8 الی 9 دسیبل آ افزایش پیدا کرده است.
آلودگی صوتی در حوالی مراکز درمانی
در نقشه‌های مدلسازی نزدیک به 1700 مرکز آموزشی و درمانی در 20 منطقه شهرداری تهران در معرض آلودگی صوتی بالاتر از حد مجاز قرار دارند. بر پایه آمار تحلیل شده توسط این واحد، 76 درصد مراکز درمانی و 32 درصد مراکز آموزشی دارای آلودگی صوتی بالاتر از حد مجاز، در شرایط بحرانی آلودگی صوتی قرار دارند. یعنی میزان آلودگی صوتی آنها بیش از 15 دسیبل آ از حد مجاز فراتر است. کاهش این میزان تراز صدا بسیار مشکل و در بعضی موارد غیر ممکن است.
میزان آلودگی صدای موتورسیکلت‌های در حال تردد طی سنجش‌های بدست آمده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا برابر با 83 دسیبل آ است، در حالی که میزان حد مجاز باید 77 دسیبل آ باشد. میزان تراز صدای اگزوز موتورسیکلت‌های موجود بطور متوسط 92 دسیبل آ است که طبق استاندارد باید به 86 دسیبل آ برسد. براساس آخرین بررسی‌ها از وضعیت آلودگی صوتی پایتخت آلوده ترین قسمت شهرها از لحاظ آلودگی صوتی، مناطق مرکزی و پرترافیک، مناطق جنوبی و پرجمعیت بویژه مناطقی است که ریل راه آهن از آنها می‌گذرد یا در مسیر پرواز هواپیماها قرار دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد مراکز آموزشی در کلانشهرها از گزینه‌های اصلی هستند که در معرض آلودگی صوتی قرار دارند، در تهران 95 درصد مراکز درمانی در معرض آلودگی صوتی بیش از حد مجاز قرار دارند. در شهر تهران بالغ بر 40 بزرگراه وجود دارد که عبور و مرور خودروها در این بزرگراه‌ها و صدایی که تولید می‌کنند، مهم ترین عامل آلودگی صوتی است که در بسیاری مواقع آلودگی صوتی در این محل‌ها به 75 تا 85 دسی بل می‌رسد، بنابراین می‌توان گفت شهروندانی که منازل مسکونی آنها در اطراف بزرگراه هاست از لحاظ آلودگی صوتی در شرایط بحرانی قرار دارند. براساس بررسی‌های صورت گرفته طی 10 سال گذشته میزان متوسط آلودگی صوتی در تهران 8 تا 9 دسیبل افزایش پیدا کرده است.
نگرانیها درخصوص افزایش آلودگی صوتی در پایتخت کار را به جایی رساند که پروژه دیوارهای صوتی در تعدادی از بزرگراههای شهرمان به اجرا گذاشته شد، راهکاری که امتحان خود را در بسیاری از شهرهای دنیا که با معضل آلودگی صوتی دست به گریبان بوده اند پس داده است. اما اجرای آن بسیار هزینه بر است. نصب هر دیوار صوتی بسته به طول آن گاه تا 1.5 میلیارد تومان هزینه می‌برد این در حالیست که بزرگراه‌های شهر از جمله بزرگراه شهید همت نیازمند نصب دیوار صوتی است. بزرگراه‌های کردستان، حکیم و چمران سه بزرگراه پایتخت هستند که در گام اول دیوار صوتی در آنها نصب شده است دیوارهای صوتی نصب شده کاهشی در حد 10-15 دسیبل را ایجاد کرده اند ودر طول روز ساعات 7-8 صبح و 5 تا 8 بعد از ظهر بدلیل رفت و آمد بیشتر و اوج ترافیک تراز صدا بالاتر است و تهران در ساعات نیمه شب یعنی 11 شب تا 6 صبح تراز صدای پایین تری نسبت به سایر ساعات دارد و روزهای جمعه نیز تراز صدا پایین تر است. نصب دیوار صوتی در بزرگراه‌های در حال ساخت نیز شکل گرفته است به طوری که اکنون بزرگراه طبقاتی صدر مجهز به دیوار صوتی شده اند. راهکارهای مدیریتی و کنترل در منبع صدا، تبدیل به احسن کردن خودروهای فرسوده، جلوگیری از تردد شبانه خودروهای سنگین در خیابانهای فرعی، 3 الزام گذراندن استانداردهای محیطی آلودگی صوتی توسط سازندگان خودرو، مدیریت ترافیک، ساماندهی مشاغل مزاحم و انتقال سریع کارخانجات صنعتی به خارج از شهر، تعیین محدوده‌های لازم در خارج از محدوده شهر جهت انتقال مراکز تولید کننده آلودگی صوتی، استفاده از طراحان و مهندسان ترافیک درخصوص طراحی فضای مناسب برای پارکینگ، احداث پارکینگ بیشتر برای جلوگیری از ترافیک، عدم صدور مجوز احداث اماکنی که حتی درصد کمی ایجاد آلودگی صوتی دارند در داخل محدوده شهری، نهادینه کردن فرهنگ عدم تولید آلودگی صوتی،جانمایی و پراکنش مناسب کاربریهای شهری و رعایت نحوه دسترسی آنها، طراحی سطوح کاربریها بر اساس میزان تولید آلودگی صوتی، سازماندهی مناسب پلان ساختمان، ساماندهی حاشیه شهر و تقویت آن جهت جذب مراکز تولید آلودگی صوتی به لحاظ جمعیتی، مکانی، دسترسی و... از دیگر پیشنهادات برای کاهش آلودگی صوتی در پایتخت است. استاندارد آلودگی صوتی پایتخت نیازمند بازنگری است چرا که منابع انتشار آلاینده صوت و نحوه انتشار و میزان آنها به مراتب نسبت به گذشته تغییر کرده لذا باید استاندارد آلودگی صوتی بازنگری شده و برای کاهش آلودگی صوتی برنامه عملی تدوین شود تا دستگاه‌ها براساس ضوابط تعیین شده در برنامه در جهت کاهش آلودگی صوتی اقدام کنند.
بر اساس قوانینی که در سال 2002 توسط 15 عضو اتحادیه اروپا به تصویب رسید تا سال 2007 باید تمامی شهرهای دارای جمعیتی بالغ بر 250 هزار نفر، جاده‌هایی با میزان تردد بیش از 6 میلیون خودرو در سال، ریلهای قطار با تردد بیش از 60 هزار قطار در سال و فرودگاههایی با بیش از 50 هزار پرواز در سال بایدنقشه‌های صوتی تهیه می‌کردند و مهلت داشتند تا سال 2008 باید در طرحهای تفصیلی خود این نقشه‌ها را در جهت کاهش آلودگی صوتی استفاده کنند. نقشه‌های صوتی می‌بایست هر 5 سال تکرار ‌شود.