◄ نیاز مبرم جهش ترانزیت به برقی- دیزلی کردن لکوموتیو آلستوم

• امضای سند مشترک احداث راه آهن رشت آستارا با سخنان روسای جمهور دو کشور (27 اردیبهشت) و اعلام هدف حمل 15 میلیون تن بار ترانزیت در این مسیر همراه بود که با فرض سیر متوسط 2000 کیلومتر، مقدار جابجایی بار ترانزیت به 30 میلیارد تن کیلومتر می رسد (حدود 90 درصد بیشترین مقدار جابجایی بار در سال های اخیر) و از آنجایی که این امر با حدود 500 لکوموتیو معادل گرم انجام شده به 250 لکوموتیو آلستوم دیزل یا حدود 150 لکوموتیو برقی یا برقی دیزلی آلستوم  نیاز است.
• برای پرهیز از مشکلات تجربه شده آغاز دهه 70 در لکوموتیوهای سری اول و تکرار موفقیت سری دوم GE (تین نیوز / کد خبر 246781 و 248023)، راهبرد استفاده از طرح مشابه لکوموتیوهای داخلی (Domestic) به جای انواع صادراتی اتخاذ شد (تین نیوز / کد خبر 73351) که در این راستا لکوموتیوهای SD70I  و C40-8 از EMDو GE 4000 اسب، بار محوری 25 تن و گاباری بزرگ انتخاب و پیشنهادات فنی از شرکت های سازنده دریافت و اینها زمینه تعیین مشخصات لکوموتیو آلستوم در 1376 گردید (تین نیوز / کد خبر 90443).
• مشکل اصلی و ماندگار لکوموتیوهای 4000 اسب و کشش بالای آلستوم، آماده به کاری پایین آنها است که در سال های اول ورود (از 1381) به دلیل نرخ بسیار بالای خرابی موتور دیزل به 50 درصد رسید و اکنون به حدود 30 درصد رسیده است. (تین نیوز / کد خبر 256059)
• در مذاکرات سال 1376 با آلستوم با به کارگیری تجربه جنرال الکتریک (GE) در ساخت لکوموتیوهای برقی 6000 اسب با تجهیزات مشترک با لکوموتیوهای دیزلی 4000 اسب (ترکشن موتور، بوژی ...) و تجربیات برقی راه آهن بافق بندرعباس از شرکت خواسته شد قابلیت ترکشن موتورها را برای حالت لکوموتیو برقی مشخص نمایند (تین نیوز / کد خبر 222422) که توان هر ترکشن موتور 1800 کیلووات (کل لکوموتیو 10800) اعلام شد ولی در مذاکرات تیم بعد این مقدار به 1000 کیلووات (کل لکوموتیو 6000) کاهش یافت که در این شرایط نیز توان هر لکوموتیو برقی نزدیک سه برابر توان لکوموتیو دیزلی خواهد شد که ارزش آن در سرعت بسیار بیشتر قطارهای باری در فراز (افزایش ظرفیت بلاک های گلوگاهی) و سرعت متوسط بالاتر قطارهای مسافری می باشد.
• قابل توجه اینکه تجهیزات اصلی به ویژه اینورتر (IGBT) و مدار الکترونیک قدرت در این لکوموتیو که همچنان روزآمد است برای توان 6 مگاوات طراحی شده اند و با برقی شدن یا حالت دوگانه (برقی- دیزلی، 6 و 3 مگاوات) نیازی به تغییر ندارند.
• پس از تصویب قانون مدیریت سوخت سال 1386 در مجلس و تعیین اهداف افزایش سهم بار از 7 به 30 درصد و مسافر از 4 به 18 درصد برای سال 90، گزارشاتی از سوی مجری برقی کردن برای ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت ارسال گردید (تین نیوز/ کد خبر 256059).
• در نامه تاریخ 1400.12.16 سازمان برنامه به وزارت نفت، صرفه جویی سوخت لکوموتیو دیزلی نسبت به جاده ای 35CC به ازای هر تن کیلومتر است که با منظور نمودن سیر سالانه 150 هزار کیلومتر و تن کیلومتر 200 میلیون برای آلستوم، به 7 میلیون لیتر و با احتساب 60 سنت به بیش از 4 میلیون دلار در سال به ازای هر لکوموتیو دیزلی و حدود 7 برای لکوموتیو برقی بالغ می شود.
• هرچند آماده به کاری پایین لکوموتیوهای آلستوم به دلیل مشکلات موتوری را می توان به اغماض و غفلت ها در دوران گارانتی (نتایج بررسی در اوایل دهه 80 مبین حمل 30 درصد بار کمتر از ظرفیت اعلام شده بود، تین نیوز / کد خبر 90443) و عدم به کارگیری تجربیات دوره گارانتی لکوموتیوهای جنرال الکتریک (تین نیوز / کد خبر246781 و 248023) در اوایل دهه هفتاد اعلام نمود لکن این نقطه ضعف را می توان به اهرمی برای دستیابی به لکوموتیو روزآمد برقی یا برقی دیزلی (تین نیوز / کد خبر 246859) تبدیل نمود که علاوه بر آماده به کاری و قابلیت اعتماد بالا (تین نیوز / کد خبر 246471) و وابستگی پایین، هزینه نگهداری لکوموتیو با این اقدام به شدت کاهش می یابد. (تین نیوز / کد خبر 232890)
• تعداد لکوموتیو برقی مورد نیاز آلستوم برای مسافری مشهد (با سرعت 160) 25 درصد دیزلی برابر 33 دستگاه (کل لکوموتیو دیزلی حدود 200 و برقی کمتر از 50 دستگاه و سرمایه گذاری خط برقی با لکوموتیو از دیزلی کمتر) می شود، (تین نیوز / کد خبر 251167 و 235996)
• با این رویکرد می توان لکوموتیوهای در اختیار راه آهن (50 درصد ناوگان آلستوم) را به برقی یا دوگانه 6 مگاوات (تین نیوز / کد خبر 237322) تبدیل و لکوموتیوهای بیشتر را با نقشه ها و تجهیزات انتقال فناوری دو دهه گذشته به صورت برقی - دیزلی طراحی و تولید نمود.
• با این اقدام، صنایع ریلی روسیه در برقی کردن خطوط پرترافیک و دوگانه سازی لکوموتیوها به کارگرفته می شوند (تین نیوز / کد خبر 239537). 

* کارشناس حمل و نقل