◄ برای خوب شدن حال حمل‌ و نقل چه کنیم؟

عباس قربانعلی بیک: 

مهرداد تقی زاده (تین 287833): در هفته حمل و نقل هستیم، اما حال حمل و نقل خوب نیست. اصلا خوب نیست، رفته است در کما! چرا که: - کریدور ترانزیتی شرقی غربی را به مسیر رقیب باخته ایم و به زودی کریدور شمال جنوب را هم به رقیب عراقی خواهیم باخت. - کشور در حمل باری و مسافری خودرو محورتر شده است. - کلیه شهرهای ما خودرو محور تر شده اند. - تعداد کشته های جاده ای رو به افزایش است. - آلودگی هوای کلانشهرها هر سال بیشتر می شود. - بلیت قطار و هواپیما به راحتی پیدا نمی شود. - افزایش تعداد موتورها در کلان شهرها به یک مشکل لاینحل تبدیل شده است. - وزارت راه و شهرسازی تفکیک نشد. - ترافیک کلانشهرها رو به افزایش است. - طرح جامع حمل و نقل کشور هنوز ابلاغ نشده! - در غیاب طرح جامع حمل و نقل طرح های فاقد اولویت بسیاری انجام می شود. - شرکت های حمل و نقل جاده ای با ابر مشکلات بسیاری مواجه هستند مانند تعلیق بیمه کارت سبز، ویزای رانندگان، عدم هماهنگی قوی با سایر کشورها و ... - خرابی آسفالت معابر برون شهری و درون شهری به بدترین حالت خود ظرف ۳۰ سال گذشته رسیده! - مدیران بخش حمل ونقل به "تحول" نمی اندیشند ...

پس هفته حمل و نقل را نمی توانم به وزیر فعلی و وزرای قبلی و معاونان وزرای فعلی و قبلی و نمایندگان فعلی و قبلی مجلس و مدیران مرتبط سازمان برنامه و بودجه تبریک بگویم و امیدوارم حمل ونقل بهبود پیدا کنه تا بتوانیم این هفته را تبریک بگوییم ...

رادیو گفتگو به مناسبت روز حمل ونقل در 25 آذر 1403 جلسه ای را با حضور آقایان دکتر تقی زاده، مهندس فرنیا و اینجانب و حضور تلفنی آقای مهندس نثاری از کمیسیون عمران مجلس تشکیل داد (مجری آقای مسعودی و تهیه کننده آقای محمودزاده).

در این گفتگو پس از توضیحات تلفنی آقای نثاری در مورد حمل و نقل و نقش آن در وجوه مختلف اقتصاد و آقای فرنام در مورد آمایش سرزمین، مناطق آزاد و ... درپاسخ به پرسش مجری از اینجانب در مورد فرمایشات آقای نثاری، به قانون مدیریت سوخت مصوب مجلس در سال 1386 اشاره گردید. بر اساس این قانون که با گلایه مقام معظم رهبری از مصرف بالای سوخت و تهدید دشمنان به تحریم و جلوگیری از واردات گازوئیل وضع گردید، قرار بود تا سال 1390 سهم بار ریلی از 7 به 30 درصد و سهم مسافر برون شهری از 4 به 18 درصد برسد که به گفته خانم دکتر صادق در اولین جلسه کمیسیون عمران تاکنون سهم بار به 8 درصد رسیده و در برنامه هفتم مجددا بر آن تاکید شده است (تین 285863) و متاسفانه در مورد سهم مسافر با وجود کاهش شدید در این برنامه سکوت شده است، سپس در تحلیل ناکامی به مناسب بودن سهم 30 و 18 درصد اشاره شد که متاسفانه بدون توجه به استطاعت فنی، ساختاری و ... عجولانه برای سال 1390 تعیین گردید و از آقای نثاری درخواست گردید به آسیب شناسی این قانون بپردازند (تین 278527) و در توضیح پایانی به قانون قانونگذاری (حکمت، استطاعت و قسط) اشاره گردید.

همچنین در پاسخ پرسش چهار گزینه ای پیامکی (نقش حمل و نقل در اقتصاد)، گزینه اول یعنی کاهش هزینه ترابری انتخاب شد و در بیان علت این انتخاب، علاوه بر هزینه مستقیم حمل و نقل برای مسافر یا صاحب بار، هزینه جانبی یا هزینه های اجتماعی که کل جامعه بصورت ناخواسته آنها را می پردازند (ترافیک و وقت، تصادفات، آلودگی، سوخت و ... =External Cost) تشریح گردید.  

آقای دکتر تقی زاده نیز در ابتدا به روزمرگی مجلس و ناخوشی حمل و نقل و اینکه این مجموعه به کما رفته اشاره نمودند. ایشان همچنین به تقاضای آقای دکتر آخوندی از نمایندگان کشورهای خارجی برای سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل کشور و پرسش خود در مورد دلیل عدم استقبال کشورها پرداختند و پیشنهاد به وزیر برای شروع از سرمایه گذاران داخلی را تشریح نمودند و سپس به غفلت از ترانزیت شرق به غرب از دریای خزر (مسیر تراسکا) که به بیش از 4 میلیون تن رسیده ... هم اشاره داشتند.

در پایان جلسه به سوابق چندین ساله بحث ضرورت تفکیک وزارت راه و شهرسازی نیز اشاره گردید و اینکه پس از ادغام دو وزارت، ضمن عمرکوتاه وزرا، تمامی ایشان از بخش مسکن بودند و بخش حمل و نقل خسارت زیادی را متحمل گردید (تین 272983).

در بخش حمل و نقل، بسیاری از قوانین خوب و ارزشمند (مانند مدیریت سوخت، ماده 12، هدفمندی یارانه ها ...) به دلیل غفلت از آسیب شناسی و ریشه یابی عوامل (منتج به اصلاح)، با وجود تکرار در چندین برنامه پنجساله همچنان مغفول و بی نتیجه هستند.