◄ پندهایی از شبکه پیاده‌ رو مترو تورنتو PATH

عباس قربانعلی بیک:

تاریخچه: PATH نخستین بار رسما در اواخر دهه 1960 با هدف ایجاد شبکه ای برای مقابله با شرایط سخت زمستانی تورنتو کانادا شکل گرفت. این سیستم از یک مسیر کوتاه 2-3 کیلومتری بین ایستگاه Union Station و مرکز تجاری Bay Street آغاز شد و طی چهار دهه به بزرگترین شبکه پیاده روی زیرزمینی در آمریکای شمالی تبدیل شد (اولین گام ها 1900 و 1927).

مشخصات فنی: طول کلی: 30 کیلومتر، تعداد مراکز متصل: بیش از 1,200 مرکز تجاری و اداری با مساحت 372 هزار متر مربع، عمق متوسط: 10تا 15 متر زیر سطح زمین، عرض متوسط: 3 تا 15 متر، 20 پارکینگ

روش های اجرایی: حفاری با تکنیک Cut and Cover، حفاری با TBM، قطعات مدولار، با ملاحظات ایمنی و زیست محیطی.

ایستگاه ها و مراکز اصلی متصل: ،Union Station، King Station، St. Andrew Station، برج CN، مرکز همایش های تورنتو، مرکز خرید Eaton Centre، هتل Fairmont Royal York، مراکز مالی Bay Street

شرکت های مشاور کلیدی: ،WSP Canada، IBI Group، Stantec، Zeidler Partnership Architects

ویژگی های منحصر به فرد: حفاظت از عابران در برابر شرایط آب و هوایی سخت، تسهیل جابجایی در مرکز شهر، دسترسی آسان برای معلولان، کاهش ترافیک سطح خیابان، مراحل توسعه: دهه 1960-1970: شروع اولیه، دهه 1970-1980: اتصال به مراکز تجاری، 1980-1990: گسترش به مناطق جدید، 2000-2010: تکمیل زیرساخت ها، 2010 تاکنون: بهسازی و ارتقای سیستم

نوآوری های فنی: الگوی های (Walkway) پیشرفته، سیستم های تهویه مدرن، روشنایی هوشمند، سیستم های امنیتی پیشرفته

چالش های اجرایی: عبور از زیر ساختمان ها، محدودیت های زمین شناسی، هماهنگی بین نهادها، استانداردهای زیست محیطی

اهمیت استراتژیک:  PATH فراتر از یک شبکه حمل و نقل، یک مدل موفق از برنامه ریزی شهری محسوب می شود که راهکاری خلاقانه برای مقابله با چالش های اقلیمی و شهری ارائه داده است. این سیستم نمونه ای درخشان از همکاری بین بخش های دولتی و خصوصی و نگاه آینده نگر به توسعه زیرساخت های شهری است.

نمونه های مشابه PATH در سایر شهرها و کشورها:

1- کانادا، مونترال: سیستم RESO (Underground City) ، 33 کیلومتر، بیش از 1,000 مغازه و 200 ورودی،  ارتباط 11 ساختمان اداری و 4 مرکز خرید بزرگ،

2- ایالات متحده آمریکا، مینیاپولیس Skyway System ، طول: 14 کیلومتر، پل های هوایی مسقف، اتصال 80 ساختمان ...،

3- هنگ کنگ: شبکه پیاده روی مرکزی، بیش از 25 کیلومتر پل مکانیکی، اتصال مراکز تجاری و اداری، سیستم پله برقی و ...،

4- چین، پکن: شبکه زیرزمینی مرکز شهر، حدود 15 کیلومتر، اتصال مراکز تجاری و ایستگاه های مترو، طراحی مدرن با امکانات رفاهی،

5- سنگاپور: شبکه زیرزمینی  Underground Walkway10 کیلومتر، اتصال مراکز تجاری Orchard Road، تهویه پیشرفته،

6- ژاپن، توکیو: شبکه زیرزمینی ایستگاه های مترو، بیش از 20 کیلومتر، اتصال مراکز تجاری و اداری، طراحی با استانداردهای زلزله ای،

7- استرالیا، سیدنی: شبکه مسیرهای پیاده مرکز شهر، حدود 8 کیلومتر، اتصال مراکز تجاری و دولتی، طراحی با رویکرد محیط زیست،

8- آلمان، برلین: شبکه زیرزمینی مرکز شهر، 12 کیلومتر، اتصال مراکز فرهنگی و تجاری، طراحی مدرن با رویکرد معماری پایدار.

نکات مشترک این سیستم ها: مقابله با شرایط اقلیمی نامساعد، تسهیل حمل و نقل شهری، اتصال مراکز مهم، طراحی مدرن و کارآمد، توجه به استانداردهای ایمنی.

این سیستم ها نشان می دهند راهکارهای خلاقانه شهری می تواند به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک موثری نماید.

با اجرای تونل های مشابه پیاده رو در شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد ... نه تنها می توان بار ترافیک شهری و حوادث رانندگی را کاست بلکه می توان از مشارکت بخش خصوصی برای احداث این شبکه بهره برد و اشتغال را هم افزود.

در همین راستا علاوه بر بررسی هایی برای اتصال زیرزمینی یا هوایی ایستگاه راه آهن تهران به ایستگاه مترو در پایانه بعثت در اوایل دهه هشتاد، در سال 1398 با آمادگی یکی از فعالان خصوصی حوزه مسکن، پیشنهادی برای اتصال مترو حقانی به میدان ونک به معاون حمل ونقل شهرداری تهران ارائه گردید ولی باوجود استقبال اولیه ادامه نیافت ولی نیازها همچنان باقیست.