◄ انتظارات از نمایندگان مجلس دوازدهم و روز جهانی عدالت

رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس دوازدهم (14030431): مجلس صرفا یک نهاد پرسشگر نیست، بلکه یک نهاد پاسخگو هم هست. برخلاف تصور بسیاری که خیال می کنند مجلس با جعل قانون به دولت دستور می دهد، بعد هم سؤال می کند، استیضاح می کند، کارهایی از این قبیل می کند و پرسشگر است، بله، این وظایف وجود دارد، لکن پاسخگو هم هست. 

ما در طول این چند ده سال داشته ایم مجالسی را که کارهایی کردند که مردم نپسندیدند این کارها را و از این کارها خوششان نیامده؛ نتیجه این شده که عوامل آن کارها از چشم مردم افتادند. ما اینها را در این سال ها تجربه کردیم و مشاهده کردیم.

... یک هیئتی در مجلس تشکیل شد برای نظارت بر عملکرد نمایندگان، آقایانی که سابقه دارند یادشان است؛ یک تذکری در یکی از دوره ها داده شد، نمایندگان هم سریع رفتند و یک هیئتی را تشکیل دادند برای نظارت بر عملکرد نمایندگان ...

یکی از خصوصیات قانون خوب این است که مبتنی بر کارشناسی باشد. ... دوم تأویل ناپذیر باشد. قانونی که صریح نباشد و قابل تأویل باشد، کسانی که اهل سوءاستفاده هستند (قانون دانانِِ قانون شکن) می توانند سوء استفاده کنند.

خبرگزاری میزان: جهان از سال ۲۰۰۸ تاکنون، ۱۷ جولای (۲۷ تیر) هر سال را به عنوان روز جهانی عدالت بین المللی گرامی می دارد؛ منشا تعیین روز جهانی عدالت بین المللی به ۱۷ جولای ۱۹۹۸ (۱۳۷۸) بازمی گردد؛ زمانی که اساسنامه رم تصویب شد و دادگاه بین المللی کیفری ICC را تصویب کرد، اساسنامه رم نشان دهنده نقطه عطف مهمی در مبارزه جهانی علیه مصونیت از مجازات برای جنایت های سنگین و هدف آن اطمینان از پاسخگویی عاملان چنین جنایت هایی است (مانند نسل کشی اسرائیل).

همچنین از سال 2007 به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 20 فوریه به عنوان روز جهانی عدالت اجتماعی نامگذاری شده که 5 اصل برای آن اعلام شده است: دسترسی به منابع، برابری، مشارکت، تنوع و حقوق بشر (ایمنا، 1 اسفند 1402).

اینجا پرسشی مطرح می شود که کارهای برخی نمایندگان که سبب تکدر و تذکر رهبر انقلاب شده چیست و چگونه می توان مانع تکرار این کارها شد؟ با مرور بر خطاهای جنجال آفرین برخی نمایندگان به مواردی برمی خوریم که اگر آن کارها از سوی مردم عادی صورت می گرفت جزای سنگینی برای ایشان درپی داشت در صورتی که برای نمایندگان مذکور با حمایت هیئت رئیسه و ... قوانین صریح تاویل و جرم انگاری برای نماینده اثبات نگردید که مشروط بر گستردگی و پوشش همه مردم بسیار نیکو بود.  

چنانچه آن نمایندگان مشمول مجازات ماده 609 قانون مجازات اسلامی (توهین به کارکنان و مقامات دولتی و شهرداری و ... در حین انجام وظیفه، مصوب 1375) می شدند و تکیه به مسند نمایندگی سبب استغناء ایشان نمی شد، کاستی های قانون و تعارض آن با اصول امربه معروف و نهی ازمنکر آشکار می گردید کمااینکه در اظهار نظر کارشناسی مرکز پژوهش های مجلس (سوم تیر 1388) نیز به برخی از آنها از جمله برای پیشنهاد حذف ماموران شهرداری و دهیاری از شمول این قانون اشاره شده است.

آنچه رهبر معظم انقلاب در مورد فلسفه هیئت نظارت بر عملکرد نمایندگان برای پیشگیری از کاهش اعتبار مجلس از دید مردم فرمودند برای همین بود که نمایندگان از روی غفلت یا به هر انگیزه ای، حرکتی انجام ندهند که ۲۹۰ نماینده زیر سؤال بروند. 

بیانات ۲۹ بهمن ۱۴۰۱ رهبری که در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی تبیین گردید، موید همین مطلب به نظر می رسد: بخشی از گنجینه بی نظیر قسط، عدالت بدون تبعیض، چه در زمینه مسائل اقتصادی، چه در زمینه مسائل بشری، و بطور کلی عدالت اجتماعی، این هم یکی از گنجینه هایی است که بعثت به ما داده. زندگی را با قسط مدیریت کنید، لیقوم الناس بالقسط، خود بشر بتواند زندگیش را با قسط اداره کند، اصلا پیغمبرها آمده اند تا بشر را در این راه قرار بدهند، یادش بدهند. 

یک مصداق قسط در آیه 25 سوره مبارکه حدید در تبیین هدف فرستادن پیامبران یا عدالت بدون تبعیض در فرمایش رهبری، التزام به رعایت قانون برای همه افراد بویژه وزرا، نمایندگان و ... (بلکه تشدید آن بر اساس آیه 30 سوره مبارکه احزاب) است.

هیئت نظارت بر عملکرد نمایندگان با این رویکرد و اجرای قسط یا عدالت بدون تبعیض قوانین برای همه عزیزان مانند مردم عادی، می تواند بسیاری از کاستی ها و افراط و تفریط در قانون گذاری را تشخیص و اصلاح آنها را به نمایندگان مجلس پیشنهاد دهد.